الگوی قیمتی سر و شانه در تحلیل تکنیکال

در هر الگو اگر سهم در خلاف جهت پیش بینی شده حرکت کند به این معناست که قدرت سهم در خلاف جهت روند است. یعنی در سر و شانه کف اگر سهم بعد از شکست خط گردن نتوانست آن طرف خط گردن بماند و قیمت برگشت به زیر خط حمایت می گوییم الگو با شکست مواجه شده و قدرت سهم در جهت روند نزولی است در چنین شرایطی باید با رعایت حدضرر از سهم خارج شد.

الگوی قیمتی سر و شانه در تحلیل تکنیکال

الگوهای زیادی در تحلیل تکنیکال وجود دارند که شناخت آن‌ها می‌تواند کمک زیادی به تحلیل و در نتیجه معاملات بهتر کنند. هفت الگوی کلاسیک در بازارهای سرمایه شناسایی شده که به دلیل استفاده زیاد کاربران از آن‌ها از اعتبار بالایی برخوردار هستند، این الگوها در بازار سرمایه به‌راحتی قابل‌تشخیص هستند، ولی لازمه آن شناخت درست و صحیح الگوها است. همچنین این الگوها در تایم فریم‌های(دوره‌های زمانی) مختلفی تشکیل می‌شوند، ولی بیشترین استفاده در تایم روزانه است.

الگوی سرشانه

این الگو یکی از الگوهای برگشتی کلاسیک به‌حساب می‌آید، هنگامی‌که نمادی در مسیر صعودی قرار دارد، اگر این الگو تشکیل شود،‌ تغییر مسیر داده و به سمت پایین حرکت می‌کند. حالت برعکس آن به این صورت است که سهم در یک‌روند نزولی قرار دارد و سپس الگوی برگشتی سرشانه تشکیل می‌شود و روند نزولی تغییر مسیر داده و به سمت بالا بر‌می‌گردد. برای تشکیل این الگو شرایطی وجود دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود.

اجزای تشکیل‌دهنده الگوی سرشانه:

• سر (دارای بلندترین قله در الگو)
• شانه‌ها (دو شانه که ممکن است درصورتی‌که ایده‌آل باشند، اندازه یکسان داشته و می‌توانند هم‌سطح یا غیر هم‌سطح باشند.)
• خط گردن(خطی که دونقطه‌ حاصل از به هم پیوستن یکسر و یک شانه را به هم می‌رساند و ملاک ما برای تشخیص دقیق الگو است.)

حال به بررسی الگو می‌پردازیم، این الگو در حالت ایده‌آل به شکل زیر است:

برای حالت نزولی نیز برعکس همین حالت صادق است. به مثال‌های زیر توجه کنید:

الگوی سرشانه صعودی:

الگوی سرشانه نزولی:

گاهی ممکن است بنا به دلایلی همچون حمایت‌های پیشین و سایر حمایت‌ها یا مقاومت‌ها هدف قیمتی الگو شما تکمیل نشود.

همان‌طور که پیشتر‌ برایتان توضیح دادیم، این الگو زمانی که بتواند از خط گردن با حجم معاملات بالا یا گپ معاملاتی یا به همراه یک کندل تو خالی این خط را رد کند و بتواند سه روز معاملاتی بالای آن معامله کند، به‌منزله شکست خط گردن تلقی خواهد شد؛ ولی این الگو در این سهم هیچ‌گاه محقق نشده، چراکه خط گردن با شرایطی که توضیح داده شد، شکسته نشده است!

سؤال: آیا در نمودار زیر ما یک الگوی سرشانه صعودی می‌بینیم؟

با توجه به شکل زیر دو نکته حائز اهمیت است، ابتدا اینکه روند قبل از الگو نزولی است، ولی بسیار کوچک‌تر از خود الگو است، نکته دوم این است که خط گردن‌شکسته نشده است.

سقف دوقلو

این الگو نیز همانند الگوی سرشانه یک الگوی بازگشتی است، برای شناسایی این الگو کافی است الگوی همانند شکل زیر را در نمودارهای خود پیدا کنیم.

همان‌طور که مشاهده می‌کنید، در صورت وجود روند صعودی و ایجاد چنین الگویی، درصورتی‌که سهم از نقطه A به سمت پایین خارج شود و به بیان دیگر خط گردن را با حجم زیاد قطع کند، هدف قیمتی را به‌اندازه فاصله سقف الگو تا خط گردن خواهد داشت.

سقف سه‌قلو

این الگو نیز همانند الگوی سقف دوقلو یک الگوی برگشتی بوده و فقط به‌جای دوقلو به سه‌قلو تبدیل می‌شود و به بیان دیگر به‌جای «دو سقف یا کف» به «سه سقف یا کف» تبدیل می‌شود. این الگو برای حالت برعکس یعنی کف سه‌قلو نیز صادق است.

به مثال‌های‌ زیر توجه فرمایید:

الگوی پرچم(FLAG)

این الگو، یکی از الگوهای ادامه‌دهنده در تحلیل تکنیکال است، یعنی سهم در مدار صعود وارد الگو پرچم شده و سپس باهدف مشخص قیمتی به حرکت خود ادامه می‌دهد.

مشابه الگوی پرچم در روندهای نزولی نیز وجود دارد.

این الگو بعضی مواقع باعث تغییر روند در یک سهم خواهد شد! زمانی که سهم وارد الگو شده و به‌صورت عکس از الگو خارج شود، باعث تغییر الگوی قیمتی سر و شانه در تحلیل تکنیکال روند می‌شود. در تصویر زیر نمونه اصلی برای یک پرچم را مشاهده می‌کنید، درصورتی‌که از نقطه A خارج شود، به‌صورت ادامه‌دهنده و درصورتی‌که از نقطه B خارج شود به‌صورت بازگشتی عمل می‌کند.

همان‌طور که در تصاویر زیر مشاهده می‌کنید، در بازه تعیین‌شده پرچم‌های متوالی و ادامه‌دهنده تشکیل‌شده است.

نکات و اهداف قیمتی:

• الگوی پرچم از یک پرچم و دسته تشکیل‌ شده است
• در صورت شکست در ادامه روند به‌صورت الگوی ادامه‌دهنده و در غیر این صورت بازگشتی عمل می‌کند.
• هدف قیمتی اول به‌اندازه دسته پرچم و هدف قیمتی دوم به کانال شکل‌گرفته
• طول پرچم نباید از ۵۰ درصد دسته پرچم در حالت ایده‌آل تجاوز کند.
• این الگو بیشتر در رالی‌ها (صعودها و یا نزول‌های متوالی) رخ می‌دهد.

پرچم برگشتی

الگوی مثلث(Triangles)

این الگو انواع مختلفی دارد، ولی به‌طورکلی اگر بتوانیم به‌صورت همگرا دو خط را رسم كنیم كه تشكیل یك مثلث بدهد، جز این الگو به‌حساب می‌آید. این الگو می‌تواند به‌صورت بازگشتی یا ادامه‌دهنده باشد.

اهداف قیمتی:

اهداف قیمتی در الگوی مثلث، به اندازه ضلع H در اشكال بالاست و به این صورت است كه از هر طرف مثلث سهم خارج شود، به‌اندازه آن پیشروی خواهد كرد.

الگوی دره (Wedges)

این الگو همانند مثلث بوده با این تفاوت كه به‌صورت یك كنج تشكیل می‌شود و قوانین آن مطابق با مثلث است.

الگوی الماس (Diamonds)

این الگو برگشتی بوده و اگر سهم در روند صعودی وارد این الگو شود، نزولی می‌شود و این الگو به‌صورت برعكس نیز صادق است.

الگوی فنجون و دسته (CUP)

این الگو برای ادامه روند در مسیر صعودی استفاده می‌شود، به‌نوعی كه سهم وارد كاپ شده و اگر از آن خارج شود، به‌اندازه قعر الگو رشد خواهد کرد. این الگو می‌تواند به‌صورت ساده تشكیل شود و دسته نداشته باشد، ولی معمولاً یك دسته كوچك در قسمت راست الگو تشكیل می‌شود. با توجه به شكل زیر سهم در مسیر صعودی وارد الگو شده و بعد از تشكیل دسته در قسمت راست خود و گذر از محدوده خط گردن به مسیر خود ادامه داده است.

الگوی مستطیل

این الگو نیز بسته به خروج سهم می‌تواند صعودی یا نزولی باشد، به‌نوعی كه طبق تصویر زیر سهم پس از عبور از محدوده مقاومتی توانسته به‌اندازه عرض مستطیل رشد کند.

تعریف الگوی های بازگشتی و ادامه دهنده

تحلیل تکنیکال یک روش کارآمد جهت تحلیل انواع بازارهای مالی می باشد، به جهت کسب سود مارکت هایی مانند فارکس، ارزدیجیتال، بورس ایران باید از یک سری اصول استفاده کرد. از قواعد کارآمد در تحلیل تکنیکال که بسیار حائز اهمیت هستند، الگوهای قیمتی می باشند، این الگوها نشان دهنده ی تغییر روندهای صعودی به نزولی و بالعکس هستند . به صورت کلی الگوهای قیمتی به دو نوع تقسیم بندی می شوند، بازگشتی و ادامه دهنده. برای مطالعه ی بیشتر همراه یار سرمایه باشید.

الگوهای ادامه دهنده ( Continuation Patterns )

این الگوها اصولا زمانی تشکیل می شوند که در مسیر روند، یک توقفی ایجاد می شود و سپس روند به مسیر قبلی خود ادامه می دهد و الگوهای ادامه دهنده شکل می گیرند. به عبارت بهتر گاهی در میان مسیر یک روند، الگویی شکل می گیرد که باعث نوسان قیمت شده و سپس در ادامه ی مسیر روند به مسیر قبلی خود ادامه می دهد.

نکات مهم در الگوی ادامه دهنده

• معمولا بازیگران سهم، برای ادامه ی روند، در محدوده های ایجاد شده توسط الگوهای ادامه دهنده به اصطلاح استراحت می کنند یا نفس می گیرند.
• در صورتی که الگوی ادامه دهنده در حال شکل گیری است ولی هنوز تکمیل نشده، نمی توان به صورت قطعی گفت که روند ادامه می یابد، یا برگشت قیمت رخ می دهد. برای تشخیص روند سهم بعد از الگوی شکل گرفته باید به خطوط روند بسیار توجه نمود، تا بتوان تشخیص صحیحی نسبت به رشد قیمت به بالا یا پایین داد.
• صرف نظر از اینکه روند حاکم بر بازار صعودی یا نزولی است، در صورتی که تحرکات قیمت بزرگتر، زمان شکل گیری و تکمیل الگو بیشتر شود، حرکت بعدی قیمت در خارج از الگوی ادامه دهنده نیز با شدت بیشتری خواهد بود.
• در تحلیل تکنیکال توصیه می شود روند را ادامه دار بدانیم، مگر برگشت قیمت رخ دهد.

نمونه هایی از الگوهای ادامه دهنده:

الگوهای بازگشتی ( Reversal Patterns )

به الگویی که در روند فعلی تغییر ایجاد می کند، الگوی بازگشتی می گویند، با تشکیل این الگو، روند قبلی متوقف شده و در مسیری خلاف جهت روند قبلی حرکت می کند. به عنوان مثال با شکل گیری این دسته از الگوها در یک روند صعودی، روند فوق متوقف شده و در نهایت، روند نزولی را ایجاد می کنند. در صورتی که بازگشت قیمت در کف بازار اتفاق افتاد، با خرید مصرانه و هیجانی خریداران مواجه می شود. اما در صورتی که بازگشت قیمت، در سقف بازار اتفاق افتاد، با فروش سهام داران، مواجه می شود که اصطلاحا به این الگوها، الگوهای توضیعی ( Distribution Patterns ) می گویند.

نکته: مانند الگوهای ادامه دهنده، هرچه زمان تشکیل الگوها زیاد باشد، حرکت بعدی قیمت پس از شکست حمایت یا مقاومت با شدت بیشتری خواهد بود.

بررسی کامل الگو سر و شانه و کاربرد آن در معاملات

الگوی سر و شانه از آن الگوهای مورد توجه در بازارهای مالی است که با مشاهده‌ی آن بر روی نمودار باید انتظار سقوط بازار را داشته باشید. به عبارتی این الگو نشان دهنده‌ی روندی نزولی در بازار است. البته در مقابل آن ، الگوی سر و شانه معکوس هم داریم که نشان از یک روند صعودی در بازار دارد.

در این مطلب ابتدا به بررسی الگوی سر و شانه می‌پردازیم و نگاهی هم به تفاوت این الگو با الگوی سر و شانه معکوس می‌اندازیم.

آنچه الگوی سر و شانه می‌گوید

الگوی سر و شانه یا Head and Soulders از مهمترین و آسان‌ترین الگوهای نموداری و محبوب برای تحلیل تکنیکال در بازار به حساب می‌آید. الگوی سرو شانه دارای یک خط گردن و سه قله است. قله‌ی میانی با ارتفاعی زیاد در میان دو قله با ارتفاعی کمتر قرار دارد. البته هر سه این قله‌ها در نقطه‌ی برخورد با سطح حمایت اشتراک دارند. زمانی که قیمت از قله‌ی سوم رو به کاهش رود و با سطح حمایت که همان خط گردن است برخورد کند، به اصطلاح خط گردن شکسته و شاهد نزول قیمت هستیم.

برعکس کردن این الگو، شما را به الگوی سر و شانه معکوس می‌رساند. در این حالت یک خط گردن با سه دره داریم که دره‌ی میانی در ارتفاع پایین‌تری نسبت به دو دره‌ی دیگر قرار دارد. این دره‌ها هم در نقطه‌ای اشتراک دارند که این بار نه نقطه حمایت بلکه نقطه‌ی مقاومت است. الگوی سر و شانه معکوس به معنی پایان روند نزولی و شروع روند صعودی است.

الگوی سر و شانه در تمام تایم فریم‌ها قابل مشاهده است. از طریق این الگو معامله‌گرها می‌توانند نقاط ورود، حد ضررها و و اهداف قیمت را مشخص کنند. در تشخیص این الگو هم مانند دیگر الگوها امکان خطا وجود دارد و هیچ گاه نمی‌توان از تکمیل الگوی سر و شانه اطمینان کامل داشت. در زیر به شرح شکل‌گیری الگوی سر و شانه می‌پردازیم.

شکل‌گیری الگوی سر و شانه چگونه است؟

هر الگوی سر و شانه و معکوس آن از سه بخش تشکیل شده است: شانه چپ، سر و شانه راست.

در الگوی سر و شانه ابتدا شاهد شکل‌گیری شانه چپ هستیم که در این شانه یک افزایش قیمت و ایجاد قله و سپس کاهش قیمت را داریم. پس از آن افزایش مجدد قیمت و ایجاد قله‌ی بالاتر را شاهد هستیم. در انتها هم شانه راست شکل می‌گیرد که با کاهش مجدد قیمت، افزایش قیمت و ایجاد قله‌ی سمت راست (که ارتفاعی پایین‌تر از قله دوم دارد) و کاهش مجدد روبرو می‌شویم.

لازم به ذکر است که این الگو به ندرت به طور کامل ایجاد شده و در این میان ممکن است شاهد حرکات دیگری بین شانه‌ها و سر باشیم. این موضوع را هم به خاطر بسپارید که روند پشت این الگو روندی صعودی است.

و اما شکل‌گیری الگوی سر و شانه معکوس که باز هم با شانه چپ شروع می‌شود ولی این بار این شانه شامل کاهش قیمت، ایجاد دره و افزایش قیمت است. سپس کاهش مجدد قیمت و ایجاد دره‌ای پایین‌تر را داریم و سر شکل می‌گیرد. در انتها هم شانه راست را داریم که در این شانه با افزایش قیمت و سپس کاهش قیمت و دره‌ی سوم روبرو می‌شویم. در این الگو هم بیشتر اوقات بین شانه‌ها و سر حرکات دیگری هم دیده می‌شود. برعکس الگوی سر و شانه، روند پشت الگوی سر و شانه معکوس روند نزولی است.

تشخیص و رسم خط گردن در الگوی سر و شانه

همانطور که اشاره شد خط گردن همان سطح حمایت (در الگوی سر و شانه) و سطح مقاومت (در الگوی سر و شانه معکوس) است که معامله‌گرها برای شناسایی نقاط مناسب برای سفارش‌گذاری از آن کمک می‌گیرند.

زمانی که شانه سمت راست در الگوی سر و شانه به زیر خط گردن برسد به این معنی است که حمایت شکسته شده و کاهش بیشتر قیمت را پیش رو داریم. بالعکس، زمانی که شانه سمت راست در الگوی سر و شانه معکوس به بالای خط گردن برسد یعنی مقاومت شکسته شده و شاهد جهش قیمت خواهیم بود.

تشخیص خط گردن و رسم آن لازم است که ابتدا شانه چپ، سر و شانه راست را مشخص کنید. کف قیمتی بعد از شانه چپ و کف قیمتی بعد از الگوی سر را به هم متصل کنید و در نهایت خط گردن در الگوی سر و شانه را رسم کرده‌اید. در الگوی سر وشانه معکوس، سقف قیمت را بعد از شانه چپ و سقف قیمت را بعد از سر به هم وصل کنید تا خط گردن رسم کنید.

چطور بر اساس الگوی سر و شانه وارد معامله شویم؟

الگوی سر و شانه تنها زمانی باید در تصمیمات معاملاتی شما به کار برده شود که تکمیل شده باشد چرا که این احتمال وجود دارد که الگو کامل نگردد. در نتیجه، پس از رسیدن به قله شانه راست، باید منتظر ماند تا قیمت از الگوی قیمتی سر و شانه در تحلیل تکنیکال خط گردن پایین‌تر رود و در الگوی سر و شانه معکوس هم باید در انتظار شکل‌گیری شانه راست و عبور قیمت از خط گردن و بالا رفتن آن ماند. در غیر اینصورت معامله بر اساس الگوی تکمیل نشده، هوشمندانه نیست.

در واقع پیش‌بینی‌های خود را داشته باشید و برنامه‌ریزی کنید یعنی نقاط ورود، حد ضرر و هدف سودتان را در نظر بگیرید اما پس از کامل شدن الگو اقدام به انجام معامله دست بزنید. به صورت معمول بهترین نقطه برای ورود پس از مشاهده این الگو، تقاطع خط گردن و روند است. اما نقطه‌ی مناسب دیگری برای ورود هست که نیاز به صبر دارد چرا که ممکن است حرکت به طور کامل از دست برود. در این وضعیت، بعد از قطع گردن، باید منتظر پولبک و روند بازگشتی مجدد ماند. این موقعیت امکان برخورد محتاطانه‌تر را برای معامله‌گر فراهم می‌کند زیرا می‌توان حرکت روند را زیر نظر داشت و دید که مسیر از اصلاح جزئی دست برمی‌دارد و مسیر شکست اولیه را مجدد طی می‌کند یا خیر. اگر قیمت در جهت شکست به حرکت خود ادامه دهد، این احتمال است که فرصت به طور کامل از دست برود.

مشخص کردن حد ضرر و حد سود در الگوی سر و شانه

حد ضرر در این الگو بالاتر از شانه راست است. علاوه بر این، حد ضرر را می‌توان قسمت سر الگو قرار داد که البته این نقطه میزان ضرر بیشتری را به همراه خواهد داشت.

بعد از اینکه الگوی سر و شانه یا معکوس آن تکمیل می‌شود، قیمت به همان اندازه فاصله‌ی بین سر تا خط گردن کاهش یافته یا زیاد می‌شود. پس برای تعیین حد سود در این الگو باید به اختلاف قیمت بین سر و پایین‌ترین کف قیمت در هر کدام از شانه‌ها توجه کرد. تفاوت هر قدر که بود از خط گردن کم شده و حد سود برای مسیر نزولی مشخص می‌شود. در الگوی معکوس اختلاف قیمت به دست آمده به خط گردن اضافه می‌شود تا حد سود تعیین گردد.

البته اگر در این حوزه تازه‌کار هستید، بهتر است حد سود کوچک‌تری در نظر بگیرید زیرا در بعضی مواقع الگوها با احتلاف کوچکی کامل می‌شوند.

حرف آخر

در انتها باز هم این نکته را یادآور می‌شویم که الگوی سر و شانه می‌تواند در تایم فریم‌ها (بازه‌های زمانی مختلف) اتفاق بیفتد. اما این را فراموش نکنید هیچ الگویی نیست که همیشه مفید و مؤثر واقع شود. با این وجود الگوی سر و شانه روشی منطقی برای تحلیل تکنیکال و معامله در بازارهای مالی است. این الگو می‌تواند کمک خوبی برای تعیین نقاط ورود، حد ضرر و حد سود معاملات باشد.

تشخیص الگوی سر و شانه در تکنیکال

الگوی سر و شانه جز الگوهای بازگشتی دسته بندی می شود و الگوهایی قوی هستند که به خوبی تغییر روند قیمت را نشان می دهند.

اگر با مفهوم الگوی بازگشتی و یا خطوط روند آشنایی ندارید پیشنهاد میکنم روی هر کدام از کلمات کلیک کنید و مقاله مرتبط را مطالعه کنید همچنین آشنایی با الگوی دوقلو می تواند در فهم بهتر الگوی سر و شانه به شما کمک کند.

آنچه در این قسمت به آن می پردازیم

الگوی سر و شانه سقف

همان طور که گفتیم الگوی سر و شانه یک الگوی برگشتی است یعنی بعد از تشکیل الگو روند قیمت تغییر می کند.

الگوی سر و شانه سقف همان طور که از اسمش مشخص است در انتهای یک روند صعودی و در سقف قیمت اتفاق می افتد.

شکل الگو به این صورت است که:

سهم در مسیر صعودی حرکت خود به یک سقف قیمتی رسیده و بعد به کف آخرین حرکت صعودی خود بر می گردد و سپس از سقف قبلی بالاتر رفته و سقف جدیدی ثبت می کند و مجدد به کف اولیه برگشته و بازهم یک صعود دیگر تجربه می کند اما این بار قبل از سقف اولی برمی گردد.

نکته : لزوما همیشه یک شانه چپ یا راست نداریم و ممکن است یک الگوی سر و شانه شامل چند شانه چپ و یا چند شانه ی راست باشد حتی ممکن است درون یک الگوی سر و شانه یک یا چند الگوی سر و شانه دیگر هم شکل بگیرد.

اهمیت شیب خط گردن در الگوی سر و شانه سقف

خط گردن در این الگو لزوما افقی نیست و می تواند شیب مثبت یا منفی داشته باشد ولی نکته ای که اینجا حائز اهمیت است اینه که هر چقدر شیب خط گردن ملایم تر باشد اعتبار الگو بیشتر است و بیشتر می توان به آن استناد کرد.

حواستون باشه تا زمانی که خط گردن شکسته نشده الگوی سر و شانه سقف تکمیل نمی شود و نمی توان راجب الگو صحبت کرد.

ویژگی های الگوی سر و شانه سقف

1. حجم معاملات در این الگو که با شانه چپ شروع و به شانه سقف راست ختم می شود کاهش میابد.
2. در هنگام شکستن خط گردن حجم معاملات زیاد خواهد شد.
3. اکثر اوقات شیب مثبت است که تناقض با حجم معاملات دارد ولی شیب صفر و منفی نیز محتمل است. (واگرایی بین حجم معاملات و روند)
4. معمولا پس از شکست خط گردن یک حرکت برگشتی به خط گردن خواهیم داشت و سپس ریزش رخ خواهد داد (در صورتی که حجم معاملات در هنگام شکست بسیار بالا باشد امکان دارد برگشت رخ ندهد)
5. نزولی بودن شیب خط گردن در سر و شانه سقف نشانه ضعیف بودن بازار است و درنتیجه امکان تشکیل یک شانه راست کوچک وجود دارد.

الگوی سر و شانه کف

این الگو را با نام سر و شانه معکوس هم می شناسند و فرق آن با سر و شانه سقف در این است که سر و شانه کف انتهای یک روند نزولی و در کف قیمت اتفاق می افتد .

استراتژی خرید در الگوی سر و شانه کف

استراتژی خرید در این الگو این است که محدوده خریدتون رو بعد از شکست خط گردن قرار دهید و حدضرر زیر خط گردن قرار بگیرد.

در هر الگو اگر سهم در خلاف جهت پیش بینی شده حرکت کند به این معناست که قدرت سهم در خلاف جهت روند است.

یعنی در سر و شانه کف اگر سهم بعد از شکست خط گردن نتوانست آن طرف خط گردن بماند و قیمت برگشت به زیر خط حمایت می گوییم الگو با شکست مواجه شده و قدرت سهم در جهت روند نزولی است در چنین شرایطی باید با رعایت حدضرر از سهم خارج شد.

هدف قیمتی در الگوهای سر و شانه

هدف قیمت در الگوی سر و شانه سقف منظور این است که قیمت بعد از شکست خط گردن تا کجا افت می کند و در الگوی سر و شانه کف یعنی قیمت بعد از شکست خط گردن تا کجا رشد می کند.

برای تعیین اهداف قیمتی از ابزار فیبوناچی اکستنشن استفاده میکنیم.

در الگوی سر و شانه سقف قیمت حداقل به اندازه سر تا خط گردن از محل شکست افت می کند و در سر و شانه کف قیمت حداقل به اندازه سر تا خط گردن از محل شکست رشد می کند.

نکته نهایی و مهم: حواستون باشه برای تشخیص الگوی سر و شانه تناسب سر و شانه ها منطقی باشه.

نوشته شده توسط

عاطفه وطن خواه

سلام عاطفه وطن خواه هستم دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد و مدیر دیجیتال مارکتینگ تیم موج سوم

الگوی سر و شانه چیست و چگونه با آن معامله کنیم؟

یکی از مصطلح‌ترین چیزهایی که در بازارهای مالی می‌شنوید، الگوی سر و شانه یا همان Head and Shoulders است و خیلی‌ها نمی‌دانند چطور باید با این الگو کار کنند یا آن را بکشند. در واقع مفهوم این الگو برای این افراد جا نیفتاده است. بعضی از معامله‌گران تازه‌نفس هم هستند که هیچ اطلاعی درباره الگوی هد اند شولدرز ندارند و برای الگوی قیمتی سر و شانه در تحلیل تکنیکال اولین‌بار می‌خواهند با آن آشنا شوند. لیدوما فارکس بهترین جا برای شما است تا این موضوع را از صفر تا صد بیاموزید.

الگوهای کلاسیک

مطمئنم که برای خیلی از شماها اتفاق افتاده است که از محل کارتان خارج شده‌اید و با دیدن ابرهای سیاه گفته‌اید: باران در راه است! در راه رسیدن به خانه با دیدن نور خیره‌کننده‌ای به این فکر می‌افتید که کمی ‌بعد صدای بلندی خواهید شنید که همان رعد و برق است و… . زندگی ما پر از این الگوها است و همه ما به طریقی از آن‌ها استفاده می‌کنیم. بعضی از این الگوها تنها برای افراد هوشمند نمایان می‌شوند و آن‌ها با استفاده از نظمی‌که در روند رخ دادن آن اتفاق وجود دارد، اتفاقات بعدی را پیش‌بینی می‌کنند و از این روش برای رسیدن به موفقیت کمک می‌گیرند.

یک روز یکی از همین افراد باهوش که در حال کار کردن با نمودارهای یک بازار مالی بود متوجه نظم خاصی در روندها و نوسانات می‌شود. به عنوان مثال او متوجه می‌شود که هر دفعه با دیدن الگویی مشابه الگوی سر و شانه، بازار واکنشی مشخص و قابل پیش‌بینی دارد. بنابراین او توانست از این طریق به کسب درآمد بپردازد.

ماجرای الگوهای کلاسیک همین بود که در بالا خواندید. یک الگوی خاص در نمودار ظاهر می‌شود و شما پیش‌بینی می‌کنید تا بازار دقیقا یک واکنش خاص بدهد. درست مانند وقتی که ابرهای سیاه را در آسمان می‌بینید و متوجه می‌شوید قرار است باران ببارد.

به چنین الگوهایی که در نمودار ظاهر می‌شوند الگوهای کلاسیک می‌گوییم. الگوهای کلاسیک در تحلیل تکنیکال بسیار استفاده می‌شوند به طوری که برخی صرفا از این الگوها برای معامله استفاده می‌کنند. به طور کلی تعداد محدودی از الگوهای معتبر وجود دارند اما اگر علاقه‌مند به تحقیق و جست‌وجو در این باره هستید می‌توانید با مطالعه بیشتر به تعداد بسیار زیادی از الگوهای کلاسیک دست پیدا کنید. یکی از مهم‌ترین و معروف‌ترین الگوهای کلاسیک، الگوی سر و شانه یا الگوی هد اند شولدرز است که ترجمه مستقیمی ‌از عبارت انگلیسی Head and Shoulders به حساب می‌آید.

الگوها چه کمکی به ما می‌کنند؟

الگوهای کلاسیک یک مزیت بزرگ دارند و آن هم این که بدون دردسر برای شما پول پارو می‌کنند! مزیتی که این الگوها دارند، سادگی در تحلیل نمودار است و شما می‌توانید با یک نگاه آن‌ها را تشخیص دهید و معامله باز کنید. به خاطر همین مزیت بزرگ است که بسیاری از معامله‌گران ترجیح می‌دهند به جای آموختن نکته‌های پیچیده و گنگ در تحلیل تکنیکال، از الگوهای کلاسیکی مانند الگوی سر و شانه استفاده کنند.

مزیت دیگری که این الگوها برای تریدرها دارند این است که می‌توان اعتبار بالایی برای آن‌ها قائل بود و به قول خودمانی می‌توانیم روی آن‌ها حساب ویژه‌ای باز کنیم. معمولا الگوهای کلاسیک، سیگنال‌های معتبری را منعکس می‌کنند و ریسک معاملاتی کمتری دارند.

اگر دقت کنید از کلمه «معمولا» در بیان اعتبار الگوهای کلاسیک استفاده کردیم؛ دلیل این است که هر چیزی در بازار تا حدودی قابل حدس زدن است و هرگز نمی‌توانیم روند بازار را به طور صد در صدی پیش‌بینی کنیم. با این وجود الگوی سر و شانه یکی از الگوهایی است که اعتبار بالایی دارد و معامله‌گران به محض دیدن آن، معامله خود را ثبت می‌کنند. الگوی سر و شانه نسبت به سایر الگوها سخت ایجاد می‌شود اما اگر ایجاد شود نتیجه‌ای بسیار مطلوب و قابل پیش‌بینی خواهد داشت. به بیان بهتر، آینده بازار طوری که ما حدس می‌زنیم پیش خواهد رفت.

در ادامه می‌خواهیم به معرفی 0 تا 100 الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال بپردازیم اما قبل از پرداختن به این موضوع پیشنهاد می‌کنیم مطالب لیدوما فارکس را از طریق پیج اینستاگرامی ‌دنبال کنید. این طوری سریع‌تر و آسان‌تر است.

الگوی سر و شانه چیست؟

الگوی سر و شانه دقیقا همان چیزی است که آن را نام‌گذاری کرده‌اند. در این الگو سه قله ( یا سه دره) با ارتفاع‌های مختلف وجود دارد که ارتفاع دو قله از آن‌ها یکسان و دیگری بلندتر است. بدون فوت وقت می‌رویم سراغ شکل تا بررسی الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال را ملموس‌تر ادامه دهیم:

همان طور که در تصویر مشاهده می‌کنید اجزای یک الگوی سر و شانه به قرار زیر هستند:

این الگو به سادگی تداعی‌کننده اندام یک انسان است که شانه‌ها در اطراف و سر در ارتفاع بلندتری قرار دارد و خط گردن جداکننده این اندام از سایر بدن است. بنابراین به خاطر سپردن الگوی هد اند شولدرز ساده است. در زیر مثالی از این الگو در نمودار مشاهده می‌کنیم:

نکته‌ای که وجود دارد این است که الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال کم‌تر از سایر الگوها به وجود می‌آید و هر چه تایم‌فریم‌های خود را افزایش دهیم، تعداد کم‌تری از آن می‌یابیم اما اعتبار بالایی دارد و قابل اطمینان است. همچنین در پیدا کردن این الگو باید محتاط باشید چرا که هر 3 دره یا 3 قله‌ای، الگوی سر و شانه نیست. ممکن است با کوچک‌ترین اشتباه، خود را دچار ضرر و زیان کنید. برای پیشگیری از این مشکل بهتر است تا با انواع الگوهای سر و شانه آشنا شویم.

انواع الگوی سر و شانه + نمونه‌های درست

الگوی سر و شانه دو شکل کلی دارد که اصلی‌ترین شکل آن در قسمت قبل بیان شد. این الگو عموما در بالاترین قیمت رخ می‌دهد و شامل دو قله کوتاه و یک قله بلند است. شکل زیر:

شکل بعدی الگو، کاملا برعکس الگوی قبلی است. یعنی به جای قله‌ها، دره قرار می‌دهیم. به این شکل که دو دره با عمق برابر داریم و عمق دره سوم از دیگر دره‌ها بیشتر خواهد بود. این نوع سر و شانه با اسم سر و شانه معکوس شناخته می‌شود و بیشتر در پایین‌ترین قیمت به وجود می‌آید. مانند شکل زیر:

این دو الگو شکل‌های درست الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال هستند و اعتبار بالایی دارند. در قسمت بعد می‌خواهیم چند نمونه از رایج‌ترین شکل‌های نادرست از این الگو را معرفی کنیم تا اگر اشتباه شما هم بود، رفع شود.

انواع الگوی سر و شانه + نمونه‌های نادرست

ضرب‌المثل هر گردی، گردو نیست در این جا صدق می‌کند. برخی از کاربران بلافاصله بعد از خواندن بخش‌های ابتدایی مقاله صفحه را می‌بندند و سراغ نمودار می‌روند و هر الگوی مشابه سر و شانه‌ای را که مشاهده کردند به حساب Head & Shoulders می‌گذارند. این اشتباه باعث می‌شود تا معامله‌های این افراد غلط از آب درآید و به ضرر منجر شود.

برای جلوگیری از چنین اشتباهاتی دو راهکار ارائه می‌دهیم. اولین راهکار، تمرین است. توصیه می‌کنیم بعد از خواندن این مطلب سراغ چارت بروید و سعی کنید در تایم‌فریم‌های مختلف، الگوی هد اند شولدرز را پیدا کنید. یکی از راه‌های آسان برای رسم این الگو استفاده از ابزارهای تریدینگ ویو است (این قسمت ویژه معامله‌گران بازار فارکس است و نیازمند کار با وب‌سایت Tradingview است. برای مشاهده آموزش ثبت‌نام اینجا کلیک کنید).

راهکار دوم آشنایی با اشتباهات رایجی است که توسط سایر افراد اتفاق می‌افتند. چند نمونه از الگوهای اشتباه بعلاوه علت اشتباه بودن آن‌ها آورده شده‌اند.

این شکل الگوی سر و شانه نیست چرا که در این الگو حتما باید سر در بین دو شانه قرار گیرد. تصور اندام یک انسان می‌تواند درک درستی به شما بدهد. بنابراین شکل درست این است که قله بلندتر در وسط دو قله کوتاه‌تر قرار گیرد.

این شکل نیز اشتباه است. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این الگو این است الگوی قیمتی سر و شانه در تحلیل تکنیکال که ارتفاع شانه‌ها یکسان باشد. در غیر این صورت الگو، نامعتبر خواهد بود.

یکی دیگر از رایج‌ترین اشتباهاتی که در استفاده از الگوی هد اند شولدرز به وجود می‌آید، ترسیم الگو به شکل بالا است. برخی تصور می‌کنند که دو قله هم‌ارتفاع و یک قله با ارتفاع متفاوت رسم کرده‌اند و می‌توانند از آن با عنوان الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال خود استفاده کنند اما اشتباه است. الگو باید دو شانه کوتاه و یک سر بلند داشته باشد. نباید شانه‌ها بلندتر باشند.

این تصویر نیز اشتباه است. در بخش‌های قبل به مراتب گفتیم که شکل صحیح الگوی هد اند شولدرز باید مانند اندام یک انسان رسم شود و رسم سه قله (یا سه دره) با ارتفاع‌های یکسان غلط است. این الگو با نام الگوی سه‌قله شناخته می‌شود که در مقالات دیگر لیدوما فارکس بررسی شده است. برای دسترسی می‌توانید وارد صفحه مجازی لیدوما فارکس شوید.

معامله با الگوی سر و شانه

همه چیز به آموختن شکل و شمایل الگوها ختم نمی‌شود و ما باید روش کار با آن‌ها را بیاموزیم. در این بخش دو شکل کلی معامله با الگوی سر و شانه را بررسی خواهیم کرد.

الگوی سر و شانه نزولی

سر و شانه نزولی به این دلیل نزولی نام‌گذاری شده است که روند بعد از آن نزولی خواهد بود. به بیان دیگر، الگوی کلاسیک سر و شانه از نوع الگوی کلاسیک تغییر روند یا بازگشتی است. در واقع اگر روند ما قبل از تشکیل الگو صعودی باشد، با مشاهده سر و شانه متوجه می‌شویم که قرار است روند نزولی شود و بازگردد. به همین دلیل به این الگو بازگشتی می‌گوییم و الگوی زیر را سر و شانه نزولی می‌نامیم.

بنابراین می‌دانیم که باید در یکی از قیمت‌های اوج، معامله فروش باز کنیم چرا که روند نزولی خواهد شد اما سوال این است که معامله فروش خود را در چه نقطه‌ای ایجاد کنیم؟

یک کاندید برای فروش، شانه دوم است (رنگ قرمز) اما اگر اهل ریسک نیستید صبر کنید تا قیمت باز هم پایین بیاید و الگوی سر و شانه تکمیل شود، سپس در خط گردن معامله فروش باز کنید (رنگ سبز). به عنوان گزینه بهتر می‌توانید بیشتر صبر کنید چرا که احتمال دارد قیمت بعد از برخورد به خط گردن مقداری صعودی شود و سپس روند ریزشی پرقدرت خود را شروع کند. در نتیجه بهترین گزینه برای فروش، مثلث آبی است که در شکل زیر مشاهده می‌کنید:

شما می‌توانید حد ضرر خود را در ارتفاع شانه‌ها قرار دهید و حد سودتان را تا عمقی بگذارید که روند صعودی قبلا از آن جا شروع شده است. به عنوان یک گزینه دیگر می‌توانید به اندازه ارتفاع سر از نقطه فروش پایین بروید و حد سودتان را در آن نقطه قرار دهید. در شکل زیر جزئیات ترسیم شده‌اند:

روش اول با رنگ قرمز و روش دوم با رنگ سبز نمایش داده شده است.

توجه: همیشه منتظر اصلاح قیمت بعد از برخود با خط گردن نمانید. گاهی قیمت بلافاصله خط گردن را می‌شکند و با قدرت ریزش خود را ادامه می‌دهد. اگر تصمیم دارید معامله فروش باز کنید بهترین کار فروش پله‌ای است. یک بار در خط گردن بفروشید و در صورتی که قیمت تا نیمی ‌از ارتفاع شانه صعود کرد، یک معامله فروش دیگر باز کنید. همچنین باید حجم معاملات خود را به درستی مدیریت کنید. این کار با عنوان مدیریت ریسک و سرمایه شناخته می‌شود و انتظار می‌رود تا شما با چنین مفهومی ‌آشنا باشید.

الگوی سر و شانه صعودی

این الگو دقیقا مشابه الگوی سر و شانه نزولی است اما برای درک بهتر مجددا آن را بررسی می‌کنیم.

این الگو عموما در نازل‌ترین قیمت بازار ایجاد می‌شود و روند قبل از تشکیل آن نزولی است. بنابراین انتظار داریم تا بعد از تکمیل الگو، قیمت صعودی شود. معامله‌گران با مشاهده سر و شانه صعودی در کمین هستند تا معامله خرید الگوی قیمتی سر و شانه در تحلیل تکنیکال باز کنند.

بهترین مناطق خرید در الگوی هد اند شولدرز صعودی به ترتیب با رنگ‌های آبی، بنفش و سیاه مشخص شده‌اند:

حد سود و ضرر نیز مشابه بخش قبل است؛ حد ضرر را در عمق شانه و حد سود را هم‌ارتفاع شروع روند نزولی قرار دهید.

نکته‌هایی درباره الگوی هد اند شولدرز (Head & Shoulders)

الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال همیشه معتبر نیست و باید برای اطمینان از صحت آن بررسی‌های لازم توسط معامله‌گر یا تحلیل‌گر انجام شود. نکته‌های زیر بسیار مهم هستند؛ از آن‌ها غافل نشوید!

نکته 1: الگوی سر و شانه نزولی در بالاترین قیمت (در قله قیمتی) و سر و شانه صعودی در پایین‌ترین قیمت (در دره قیمتی) معتبر هستند در غیر این صورت تضمین نمی‌شود که به احتمالات ما منجر شوند. در واقع هر الگویی که در بین روند ایجاد شود یا در روند معکوس خود به وجود آید، نامعتبر است.

مثال : این مثال نشان می‌دهد که سر و شانه صعودی در اوج قیمت نامعتبر است:

نکته 2: خط گردن می‌تواند الگوی قیمتی سر و شانه در تحلیل تکنیکال ناراست و کج باشد. بنابراین معاملات ما بر اساس نوع این خط تغییر می‌کند. اگر این خط توسط قیمت شکسته شود، می‌توانیم وارد معامله شویم. پیشنهاد می‌کنیم در تریدهای خود، خط گردن را رسم کنید و حتما آن را در نظر بگیرید.

نکته 3: الگوی سر و شانه می‌تواند به نتیجه درستی منجر نشود. پس حتما حجم خود را کنترل کنید و همیشه حالات بد را مد نظر قرار دهید.

نکته 4: استفاده از الگوی‌های کلاسیک به ویژه الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال به تنهایی کارساز نیستند. بهتر است همیشه سیگنال‌های دیگر را نیز بررسی کنید و در صورتی که چند سیگنال با یکدیگر همخوانی داشتند وارد معامله شوید.