الگوهای بازگشت روند

قاسم محتاط 2021-08-18

0 706 4 دقایق

به نظرم واکنش پژمان جمشیدی به شخصیت «بچه»، نزدیک‌ترین رفتاری بود که به طور معمول با بچه‌های این‌چنینی انجام می‌شود

جزئیات حمله سایبری به شهرداری تهران/ هیچ اطلاعاتی از شهروندان از دست نرفته است

سردار جلالی گفت: عملیات ترور فخری زاده نماد ترور در فضای سایبری است چرا که در آن از ظرفیت‌های سایبری، الکترونیکی، الکترومغناطیسی و ماهواره‌ای استفاده شد.

به گزارش مشرق، سردار «غلامرضا جلالی» رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور، در گفت‌وگویی به تبیین اهمیت موضوع پدافند غیرعامل پرداخت و اظهار داشت: پس از دوران دفاع مقدس، با استفاده از تجاربی که در این دوران به دست آمده بود، غفلت از بحث پدافند غیرعامل و جای خالی سازمانی به‌عنوان متولی موضوع «توسعه امنیت افزا» احساس شد.

وی ادامه داد: تا سال ۸۲، برخی اقدامات جسته و گریخته در رابطه با این موضوع انجام شد که به جهت انسجام بخشی به این موضوع، از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی، مأموریتی به ستاد کل نیروهای مسلح ابلاغ شد تا با همکاری دولت، پیشنهادی را برای ساماندهی این موضوع ارائه کنند. در نهایت این اقدام در ابتدا منجر به تشکیل کمیته دائمی پدافند غیرعامل و پس از آن تشکیل سازمان پدافند غیرعامل کشور گردید. این سازمان در واقع رابط بین بخش دفاع و بخش غیرنظامی کشور است تا بتواند سیاست‌های دفاعی را در برنامه‌های توسعه کشور، نهادینه کند.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با بیان اینکه با توجه به نبود سابقه از چنین سازمانی در ساختار نظامی و غیرنظامی کشور، اقدامات بسیاری برای ایجاد ساختار، نظامات و الزامات در بخش پدافند غیرعامل انجام شد، افزود: یکی از مهم‌ترین چالش‌های موجود در موضوع پدافند غیرعامل، موضوع متغیر بودن، پویایی و به روز شدن تهدیدات است. بسیاری از تهدیدات کنونی مانند تهدیدات سایبری، تا چند سال پیش وجود نداشت، ولی اکنون، با آن مواجهیم. از همین رو موضوع مهم، رصد، پایش و احصای مداوم فناوری‌هایی است که تهدیداتی را در ذات خود به همراه دارند.

سردار جلالی خاطرنشان کرد: بر همین اساس، هر جا که تهدیدی شکل بگیرد، متناسب با نوع تهدیدات و براساس تدابیر ستاد کل نیروهای مسلح، ساختار و راهبرد متناسب با آن را شکل خواهیم داد. طبیعتاً با توجه به محدودیت‌های ساختاری و عدم توسعه ستادها، تمرکز ما بیشتر بر روی توسعه‌های کیفی بوده تا کمی. این سبب شده تا بتوانیم از بخش عمده‌ای از ظرفیت‌های داخلی کشور از بخش‌های علمی و دانشگاهی گرفته تا دفاعی، صنعت و دانش بنیان در جهت نیل به اهداف و رسالت‌های خود بهره ببریم. از الگوهای بازگشت روند همین رو به با اطمینان می‌توان گفت تقریباً هیچ حوزه‌ای نیست که ما در آن تهدیدات را رصد نکرده، تهدیدات را تشخیص نداده و برای آن راهبرد، ساختار و برنامه برای مقابله با تهدید ارائه نکرده باشیم.

وی با بیان اینکه از جمله تأکیدات مقام معظم رهبری، درک اهمیت پدافند غیرعامل و مخاطرات ناشی از عدم توجه به آن از سوی مدیران کشور است، متذکر شد: بر همین اساس در همه وزارتخانه‌ها و سازمان‌های کشور، ساختار پدافند غیرعامل ایجاد شده است. این ساختار با ارتباط با سازمان پدافند غیرعامل کشور، نقش مؤثری در تفهیم و درک تهدید و به همان میزان تسهیل در احصای تهدیدات و مشخص کردن راهبردها و رویکردهای پدافند غیرعامل متناسب با مأموریت‌های آن دستگاه داشته است. خوشبختانه با روی کار آمدن دولت سیزدهم شاهد همکاری در این بخش بوده‌ایم که این امر سبب شده، الگوهای تلفیقی برنامه‌ای را در قالب تعامل با دولت تنظیم کنیم.

وی ادامه داد: در همین راستا برای ۵۱ شهر بالای ۲۰۰ هزار نفر با هماهنگی وزارت کشور، برنامه پدافند شهری تدوین شده است؛ که این برنامه در سال گذشته و امسال، به موافقت نامه اجرایی برای قرار گرفتن در ذات برنامه اجرایی شهرها تبدیل شده است. طبیعتاً اگر از ساختار منسجم‌تری در قالب الگوهای بازگشت روند قوانین اجرایی برخوردار باشیم می‌تواند روند انجام کار را تسهیل کند.

سردار جلالی توضیح داد: نزدیک دو سال است که طرح قانون پدافند غیرعامل در مجلس در دست بررسی است و دو ماه است که در لیست انتظار برای مطرح شدن در صحن علنی مجلس است. با رایزنی‌هایی که با ریاست مجلس و هیئت رئیسه داشته‌ایم امیدواریم با در نظر گرفتن اهمیت و اولویت موضوع، این طرح به تصویب برسد که در این صورت گام بزرگی در تسهیل روند اجرای ضوابط و الزامات پدافند غیرعامل کشور را شاهد خواهیم بود.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با بیان اینکه فناوری اطلاعات، رشدی انفجارگونه هم در قابلیت‌ها، کارکردها و هم در زیرساخت‌ها ایجاد کرده است، اظهار داشت: این امر در کنار مزایا، تهدیدات و معایبی را با خود به همراه داشته است. طبیعتاً صاحب آن فناوری، زیرساخت و ارائه دهنده خدمات، تا اندازه‌ای از اشراف و تسلط بر این حوزه برخوردار است که می‌تواند از این برتری، علیه کشور بهره برداری کند. واقعیت این است که توسعه دانش سایبری، سبب ظهور مفاهیم نوینی مانند جنگ سایبری شده است. جنگی که به ویژه در سال‌های اخیر در عرصه‌های مختلفی شکل گرفته است که الگوهای جدیدی از جنگ را خلق کرده است. برای نمونه شاهد استفاده از ظرفیت‌های سایبری در جنگ نظامی هستیم که کاملاً عرصه جنگ را در مقایسه با گذشته دستخوش تغییر کرده است.

ویروس‌ها ماهیت خود را به سلاح سایبری تغییر داده‌اند

وی با بیان اینکه بر اساس اسناد رسمی، اولین حمله رسمی جنگی سایبری در دنیا به یک زیرساخت، حمله با ویروس اکستاس نت به زیرساخت هسته‌ای نطنز ایران بوده است، خاطرنشان کرد: در واقع ویروس‌های سایبری ماهیت خود را به سلاح سایبری تغییر داده‌اند که از قابلیت نفوذ در زیرساخت، پنهان شدن، پخش شدن، جمع شدن، جمع آوری و ارسال اطلاعات، دریافت فرمان تخریب و انجام تخریب برخوردارند. این ظرفیت‌ها سبب ظهور مدل نوین و پیشرفته‌ای از تهدیدات سایبری در قالب جنگ سایبری زیرساختی شده است.

سردار جلالی با بیان اینکه جنگ یا مسلح سازی شبکه‌های اجتماعی نیز نوع دیگری از انواع جنگ نوین سایبری است، الگوهای بازگشت روند توضیح داد: این مدل جنگ، مبتنی بر مدیریت افکار عمومی و هدایت آنان در راستای اهداف دشمن، علیه منافع ملی یک کشور از طریق شبکه‌های اجتماعی است.. در حمله به سامانه مدیریت سوخت کشور، شاهد یک مدل ترکیبی از جنگ سایبری بودیم که هدف آن حمله به زیرساخت‌ها، قطع خدمت‌رسانی و تولید ناامنی بود. این نبرد در واقع مبتنی بر تهدیدات نرم یا تهدیدات و حملاتی است که افراد مرتبط با حوزه سایبر به ویژه کاربران را با تغییر و تاثیر بر اذهان، ادراک، باورها، ارزشها، حافظه و سیستم تصمیم گیری تحت تاثیر قرار می‌دهد.

وی با بیان اینکه در بررسی همه تهدیدات، با این واقعیت روبه‌رو می‌شویم که ما با یک ستون روبه‌رو هستیم که این ستون همان آسیب پذیری‌ها در حوزه زیرساختهاست، تصریح کرد: چنانچه ما آسیب پذیری‌ها را برطرف کنیم، راه ورود دشمن را مسدود و محدود کرده‌ایم. البته باید دانست این مدل تهدید، تنها مختصص کشور ما نیست، بلکه هر کشوری متناسب با دارایی‌های خود در فضای سایبری، در معرض تهدیدات در این حوزه البته با الگوهای متفاوت قرار دارد.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با بیان اینکه در حوزه سایبری شاهد دو نوع حمله هستیم، توضیح داد: یک نوع از این حملات که تعداد آن سالانه عدد بسیار زیادی است، شامل حملات کور سایبری و امثال آن است که از طریق سیستم‌های امنیت سایبری که در همه دستگاه‌ها به نام SOC (مرکز کنترل امنیت سایبری) وجود دارد، دفع می‌شود. نوع دیگر حملات، تحت عنوان سلاح سایبری است که برای حملات دقیق، تخصصی و مخرب طراحی می‌شود.

سردار جلالی با بیان اینکه دشمنان ما همچون آمریکا و رژیم صهیونیستی در راهبردهای آشکار و رسمی خود، ایران را به حملات سایبری تهدید می‌کنند، اظهار داشت: نمونه بارز این تهدیدات را در ترور شهید فخری زاده شاهد بودیم. این عملیات نماد ترور در فضای سایبری است که در آن از ظرفیت‌های سایبری، الکترونیکی، الکترومغناطیسی و ماهواره‌ای استفاده شد.

وی با بیان اینکه هدف تهدیدات سایبری در درجه نخست قطع سرویس به مردم است، توضیح داد: هدف دوم، بزرگنمایی اثر قطع سرویس روی ذهن مردم و سوم ارزیابی امنیتی اثر این بزرگنمایی روی مردم است. این امر لزوم مدیریت هوشمندانه در پرداختن، انعکاس و اطلاع رسانی اخبار مربوط به چنین رخدادهایی را از سوی رسانه، اجتناب ناپذیر می‌نماید. طبیعتاً در صورت آگاهی رسانی صحیح، مردم خود به تسهیل عبور از بحران کمک می‌کنند.

به گفته رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور، در دولت گذشته به علت نگاه سهل‎اندیشانه و ولنگار در مدیریت فضای مجازی، الگوهای بازگشت روند بخش مدیریت بر این موضوع را از دست دادیم.. از همین رو معتقدیم در چنین فضایی، نیازمند قانون و تنظیم مقررات هستیم. چرا که این ولنگاری، نتیجه‌ای جز آسیب برای منافع ملی به دنبال ندارد.

سردار جلالی با اشاره به اقدامات سازمان پدافند غیرعامل کشور برای ایجاد امنیت در حوزه سایبری، گفت: براساس مقررات، بالاترین مقام اجرایی هر سازمان مسئول تامین امنیت سایبری زیرساخت‌های مربوط به خود است.

وی توضیح داد: وظیفه ما در این میان به عنوان یک دستگاه حاکمیتی، رصد تهدیدات و آسیب پذیری‌ها، برگزاری مانور و تمرین برای احصای آسیب پذیری‌ها، اشکالات، نقاط ضعف و ارائه راه حل و پیشنهاد برای برطرف کردن نواقص است. همچنین بر رفع نواقص و آسیب‌پذیری‌ها نظارت می‌کنیم که چنانچه انجام نشده باشد، این قصور را به نهاد ناظر مانند دستگاه قضایی گزارش می‌کنیم. در واقع سازمان پدافند غیرعامل کشور، مطالبه‌گر کشف آسیب پذیری، تهدید و برطرف کردن آن است.

سردار جلالی با بیان اینکه در سال‌های اخیر، قریب به ۲۰۰ مانور سایبری از سوی سازمان پدافند غیرعامل کشور در همه زیرساخت‌های کشور برگزار شده است، خاطرنشان کرد: در این مانورها، اشکالات و آسیب پذیری‌ها از سوی متخصصان فنی احصا و با ارائه راه حل به دستگاه مربوطه اعلام شده است. برخی دستگاه‌ها این اشکالات را برطرف کرده‌اند و برخی دیگر به بهانه‌هایی از جمله کمبود بودجه و … از زیربار مسئولیت شانه خالی کرده‌اند که در صورت بروز تهدید و پیامدهای ناشی از آن باید در مراجع قانونی پاسخگو باشند.

جزئیات حمله سایبری به شهرداری تهران

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور در مورد جزئیات حمله سایبری به شهرداری تهران نیز توضیح داد: چون شهرداری‌ها در تمام دنیا، موظف به خدمت رسانی آسان به شهروندان هستند قاعدتاً از سیستم‌های پیچیده امنیتی استفاده نمی‌کنند و بسیاری از اطلاعات در اختیار آنها، فاقد طبقه بندی اطلاعاتی است. در مورد این موضوع نیز، در همان شب و ساعات ابتدایی حمله، به منظور شناسایی نوع و عامل ویروسی حمله سایبری، برخی از سامانه‌های ارائه خدمات را موقتاً متوقف کردیم و پس از ۴ الی ۵ ساعت، ویروس مهاجم شناسایی و عملیات پاکسازی از سیستم‌ها آغاز شد. در این میان برخی از دوربین‌های ترافیک شهری که در اثر ویروس دچار مشکل شده بود، با شناسایی ویروس و پاکسازی سیستم‌ها به سرعت به خدمت بازگشت.

وی ادامه داد: به جهت همزمانی این حادثه با مراسم ارتحال حضرت امام (ره)، این احتمال را مطرح کردیم که شاید، بخشی از سیستم، به درستی پایش نشده باشد. از همین رو برخی از سیستم را که به صورت آفلاین قادر به خدمت رسانی بود، از حالت برخط خارج کردیم تا به طور کامل بررسی کنیم. در این زمینه کارشناسان سازمان پدافند غیرعامل کشور در کنار کارشناسان مرکز افتای ریاست جمهوری و سازمان فناوری اطلاعات شهرداری تهران، با تلاشی مثال زدنی و شایسته تقدیر، به صورت ۲۴ ساعته و بدون توقف، سیستم را برای خدمات رسانی آماده کردند. وقتی پس از پاکسازی اطمینان حاصل شد که اتفاقی نیفتاده است خدمات به تدریج به چرخه بازگشت.

هیچ اطلاعاتی از شهروندان از دست نرفته است

سردار جلالی با بیان اینکه چون شهرداری تهران دارای یک پشتیبان کامل از اطلاعات بود، در نخستین گام، این اطلاعات، برای اطمینان از عدم آلودگی به ویروس، پایش و پاکسازی و سپس این اطلاعات بر روی سرورهای جدید بارگذاری شد، تصریح کرد: بنابراین با اطمینان می‌توان گفت که هیچ اطلاعاتی از شهروندان از دست نرفته است.

به گفته رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور، در سال‌های ۹۵ و ۹۷، این سازمان دو مانور روی شبکه‌های شهرداری تهران انجام داده که اشکالات و ضعف‌های آن را احصا و به صورت مکتوب در اختیار شهردار وقت تهران قرار داده و پیگیر رفع مشکل بوده است.

وی ادامه داد: اکنون نیز با توجه به وقوع این حمله هنوز فرصت نشده تا بررسی کنیم که تا چه میزان اشکالات قبلی برطرف شده بود. به نظر می‌رسد بخش عمده‌ای از این مشکلات همچون گذشته به قوت خود باقی و برطرف نشده است. البته هماهنگی با شهرداری تهران انجام شده که بتوانیم به طور موقت یک امن سازی اضطراری به منظور ارائه خدمات دقیق‌تر انجام دهیم. البته به نظر می‌رسد یکی دیگر از مشکلات، تراکم سامانه‌هاست، زیرا نیازی نیست همه سامانه‌ها الگوهای بازگشت روند در یک مرکز متمرکز شود.

سردار جلالی متذکر شد: تضمین تداوم کارکرد ضروری هر دستگاه، جزو اولویت‌های اساسی و خط قرمز سازمان پدافند غیرعامل کشور است. از همین رو با توجه به رخدادهای یکسال گذشته، دستورالعمل جامعی تهیه کردیم مبنی بر اینکه تمامی زیرساخت‌هایی که به مردم خدمت می‌دهند، باید برنامه تداوم کارکرد خود را ارائه و به تصویب برسانند و آن را کامل اجرا کنند. بدین معنا که در صورت تهدیداتی مانند حملات سایبری، کارکرد سیستم نباید مختل شود. این موضوع محدود به بخش خاصی نشده و همه سازمان‌ها و ارگان‌ها را شامل می‌شود.

جزئیات حمله سایبری به شهرداری تهران

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور در مورد جزئیات حمله سایبری به شهرداری تهران گفت:در همان شب و ساعات ابتدایی حمله، به منظور شناسایی نوع و عامل ویروسی حمله سایبری، برخی از سامانه‌های ارائه خدمات را موقتاً متوقف کردیم.

جزئیات حمله سایبری به شهرداری تهران

به گزارش گروه سیاست خبرگزاری آنا، سردار غلامرضا جلالی رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور، در برنامه صف اول شبکه خبر، به تبیین اهمیت موضوع پدافند غیرعامل پرداخت و اظهار کرد: پس از دوران دفاع مقدس، با استفاده از تجاربی که در این دوران به دست آمده بود، غفلت از بحث پدافند غیرعامل و جای خالی سازمانی به عنوان متولی موضوع «توسعه امنیت افزا» احساس شد.

پدافند غیرعامل رابط بخش دفاعی و بخش غیرنظامی کشور

وی ادامه داد: تا سال ۸۲، برخی اقدامات جسته و گریخته در رابطه با این موضوع انجام شد که به جهت انسجام بخشی به این موضوع، از سوی رهبر معظم انقلاب، مأموریتی به ستاد کل نیروهای مسلح ابلاغ شد تا با همکاری دولت، پیشنهادی را برای ساماندهی این موضوع ارائه کنند. در نهایت این اقدام در ابتدا منجر به تشکیل کمیته دائمی پدافند غیرعامل و پس از آن تشکیل سازمان پدافند غیرعامل کشور گردید. این سازمان در واقع رابط بین بخش دفاع و بخش غیرنظامی کشور است تا بتواند سیاست‌های دفاعی را در برنامه‌های توسعه کشور، نهادینه کند.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با بیان اینکه با توجه به نبود سابقه از چنین سازمانی در ساختار نظامی و غیرنظامی کشور، اقدامات الگوهای بازگشت روند بسیاری برای ایجاد ساختار، نظامات و الزامات در بخش پدافند غیرعامل انجام شد، افزود: یکی از مهمترین چالش‌های موجود در موضوع پدافند غیرعامل، موضوع متغیر بودن، پویایی و به روز شدن تهدیدات است. بسیاری از تهدیدات کنونی مانند تهدیدات سایبری، تا چند سال پیش وجود نداشت ولی اکنون، با آن مواجهیم. از همین رو موضوع مهم، رصد، پایش و احصای مداوم فناوری‌هایی است که تهدیداتی را در ذات خود به همراه دارند.

برای هر تهدیدی، راهبرد، ساختار و برنامه مقابله ارائه کرده‌ایم

سردار جلالی خاطرنشان کرد: بر همین اساس، هر جا که تهدیدی شکل بگیرد، متناسب با نوع تهدیدات و براساس تدابیر ستاد کل نیروهای مسلح، ساختار و راهبرد متناسب با آن را شکل خواهیم داد. طبیعتاً با توجه به محدودیت‌های ساختاری و عدم توسعه ستادها، تمرکز ما بیشتر بر روی توسعه‌های کیفی بوده تا کمی. این سبب شده تا بتوانیم از بخش عمده‌ای از ظرفیت‌های داخلی کشور از بخش‌های علمی و دانشگاهی گرفته تا دفاعی، صنعت و دانش بنیان در جهت نیل به اهداف و رسالت‌های خود بهره ببریم. از همین رو به با اطمینان می‌توان گفت تقریباً هیچ حوزه‌ای نیست که ما در آن تهدیدات را رصد نکرده، تهدیدات را تشخیص نداده و برای آن راهبرد، ساختار و برنامه برای مقابله با تهدید ارائه نکرده باشیم.

قرار گرفتن پدافند شهری در ذات برنامه اجرایی شهرها

وی ادامه داد: در همین راستا برای ۵۱ شهر بالای ۲۰۰ هزار نفر با هماهنگی وزارت کشور، برنامه پدافند شهری تدوین شده است. که این برنامه در سال گذشته و امسال، به موافقت نامه اجرایی برای قرار گرفتن در ذات برنامه اجرایی شهرها تبدیل شده است. طبیعتاً اگر از ساختار منسجم‌تری در قالب قوانین اجرایی برخوردار باشیم می‌تواند روند انجام کار را تسهیل کند.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با بیان اینکه فناوری اطلاعات، رشدی انفجارگونه هم در قابلیت‌ها، کارکردها و هم در زیرساختها ایجاد کرده است، اظهار داشت: این امر در کنار مزایا، تهدیدات و معایبی را با خود به همراه داشته است. طبیعتاً صاحب آن فناوری، زیرساخت و ارائه دهنده خدمات، تا اندازه‌ای از اشراف و تسلط بر این حوزه برخوردار است که می‌تواند از این برتری، علیه کشور بهره برداری کند. واقعیت این است که توسعه دانش سایبری، سبب ظهور مفاهیم نوینی مانند جنگ سایبری شده است. جنگی که به ویژه در سالهای اخیر در عرصه‌های مختلفی شکل گرفته است که الگوهای جدیدی از جنگ را خلق کرده است. برای نمونه شاهد استفاده از ظرفیت‌های سایبری در جنگ نظامی هستیم که کاملاً عرصه جنگ را در مقایسه با گذشته دستخوش تغییر کرده است.

ویروس‌ها ماهیت خود را به سلاح سایبری تغییر داده‌اند

سردار جلالی با بیان اینکه جنگ یا مسلح سازی شبکه‌های اجتماعی نیز نوع دیگری از انواع جنگ نوین سایبری است، توضیح داد: این مدل جنگ، مبتنی بر مدیریت افکار عمومی و هدایت آنان در راستای اهداف دشمن، علیه منافع ملی یک کشور از طریق شبکه‌های اجتماعی است . در حمله به سامانه مدیریت سوخت کشور، شاهد یک مدل ترکیبی از جنگ سایبری بودیم که هدف آن حمله به زیرساخت‌ها، قطع خدمت‌رسانی و تولید ناامنی بود. این نبرد در واقع مبتنی بر تهدیدات نرم یا تهدیدات و حملاتی است که افراد مرتبط با حوزه سایبر به ویژه کاربران را با تغییر و تاثیر بر اذهان، ادراک، باورها، ارزشها، حافظه و سیستم تصمیم گیری تحت تاثیر قرار می‌دهد.

هر کشوری متناسب با دارایی‌های خود در معرض تهدیدات سایبری است

هدف تهدیدات سایبری در درجه نخست قطع سرویس به مردم است

به گفته رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور، در دولت گذشته به علت نگاه سهل‌اندیشانه و ولنگار در مدیریت فضای الگوهای بازگشت روند مجازی، بخش مدیریت بر این موضوع را از دست دادیم . از همین رو معتقدیم در چنین فضایی، نیازمند قانون و تنظیم مقررات هستیم. چرا که این ولنگاری، نتیجه‌ای جز آسیب برای منافع ملی به دنبال ندارد.

بالاترین مقام اجرایی هر سازمان؛ مسئول تامین امنیت سایبری است

سردار جلالی با اشاره به اقدامات سازمان پدافند غیرعامل کشور برای ایجاد امنیت در حوزه سایبری، گفت: براساس مقررات، بالاترین مقام اجرایی هر سازمان مسئول تامین امنیت سایبری زیرساختهای مربوط به خود است.

برگزاری مانورهای سایبری برای احصای آسیب پذیری در زیرساخت‌ها

سردار جلالی با بیان اینکه در سال‌های اخیر، قریب به ۲۰۰ مانور سایبری از سوی سازمان پدافند غیرعامل کشور در همه زیرساختهای کشور برگزار شده است، خاطرنشان کرد: در این مانورها، اشکالات و آسیب پذیری‌ها از سوی متخصصان فنی احصا و با ارائه راه حل به دستگاه مربوطه اعلام شده است. برخی دستگاه‌ها این اشکالات را برطرف کرده‌اند و برخی دیگر به بهانه‌هایی از جمله کمبود بودجه و … از زیربار مسئولیت شانه خالی کرده‌اند که در صورت بروز تهدید و پیامدهای ناشی از آن باید در مراجع قانونی پاسخگو باشند.

جزئیات حمله سایبری به شهرداری تهران

هیچ اطلاعاتی از شهروندان از دست نرفته است

به گفته رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور، در سالهای ۹۵ و ۹۷، این سازمان دو مانور روی شبکه‌های شهرداری تهران انجام داده که اشکالات و ضعف‌های آن را احصا و به صورت مکتوب در اختیار شهردار وقت تهران قرار داده و پیگیر رفع مشکل بوده است.

وی ادامه داد: اکنون نیز با توجه به وقوع این حمله هنوز فرصت نشده تا بررسی کنیم که تا چه میزان اشکالات قبلی برطرف شده بود. به نظر می‌رسد بخش عمده‌ای از این مشکلات همچون گذشته به قوت خود باقی و برطرف نشده است. البته هماهنگی با شهرداری تهران انجام شده که بتوانیم به طور موقت یک امن سازی اضطراری به منظور ارائه خدمات دقیق‌تر انجام دهیم. البته به نظر می‌رسد یکی دیگر از مشکلات، تراکم سامانه‌هاست زیرا نیازی نیست همه سامانه‌ها در یک مرکز متمرکز شود.

تضمین تداوم کارکرد ضروری، خط قرمز سازمان پدافند غیرعامل کشور

سردار جلالی متذکر شد: تضمین تداوم کارکرد ضروری هر دستگاه، جزو اولویت‌های اساسی و خط قرمز سازمان پدافند غیرعامل کشور است. از همین رو با توجه به رخدادهای یکسال گذشته، دستورالعمل جامعی تهیه کردیم مبنی بر اینکه تمامی زیرساختهایی که به مردم خدمت می‌دهند، باید برنامه تداوم کارکرد خود را ارائه و به تصویب برسانند و آن را کامل اجرا کنند. بدین معنا که در صورت تهدیداتی مانند حملات سایبری، کارکرد سیستم نباید مختل شود. این موضوع محدود به بخش خاصی نشده و همه سازمانها و ارگان‌ها را شامل می‌شود.

نمره خوب پژمان جمشیدی در رفتار با بچه «مهمونی»

افرا عسگری، روانشناس بالینی، معتقد است اگر با کارشناسان این حوزه مشورت می‌شد، شخصیت بچهِ برنامه «مهمونی» عمق بیشتری پیدا می‌کرد. او با مروری بر قسمت‌های پخش شده این مجموعه، تاکید می‌کند پژمان جمشیدی از بین مهمان‌ها، بهترین رفتار را با این شخصیت عروسکی داشته است.

یکی از معیارهای مهم برای ارزیابی فرهنگ و سطح توسعه‌یافتگی در هر جامعه میزان اهمیت به کودکان است. نمود بیرونی این اهمیت به فاکتورهای مهمی مثل محیط خانواده، الگوهای رفتاری والدین، تعامل با اجتماع از سطح کوچکی مثل مهدکودک و سپس مدرسه و مشارکت با هم‌سالان دیده می‌شود. موفقیت کودکان به عنوان یک طبقه در جامعه تضمین‌کننده‌ موفقیت یا شکست جامعه است. به همین دلیل این دوران در علم روان‌شناسی و در جامعه‌شناسی به صورت مستقل در نظر گرفته می‌شود.

امّا زندگی کودکان کار به سبب نوع زیست‌شان، از خانواده گرفته تا مراجع تعلیمی و عوامل تربیتی کاملا تغییر یافته است. فقر از جمله عوامل مهم و تاثیرگذار بر رشد عاطفی‌شان است. آن‌ها از سنین بسیار پایین مجبور به کار کردن هستند و به سبب محیط‌های خشنی که تجربه می‌کنند همواره در معرض آسیب‌های اجتماعی، خشونت و استرس بیشتری نسبت به دیگر افراد هستند و نسبت به بقیه هم‌سالان خود هم در معرض صدمه بیشتری‌اند. با این توضیحات اگر آن‌ها را اعضای ثابت زنجیره ارتباطی اجتماع بدانیم، کسانی که در خیابان و مترو و اتوبوس با طیف وسیعی از فعالیت‌های کاذب مثل گدایی، واکس زدن، فروش کالاهای کم ارزش مشغول کارند، مستلزم رفتارهایی مناسب و گاهی متفاوت با بقیه کودکان هستند. باید اشاره کرد که تاکید ما به کودکان کار در این گزارش، کودکانی‌اند که مجبور به تعامل رودررو با مردم‌اند و دسته‌ دوم به دلیل فاصله ارتباطی‌شان با مردم در این بررسی نمی‌گنجند.

پیش از وارد شدن به این موضوع به طور مختصر به بعضی تعاریف می‌پردازیم.

بر اساس قرارداد شماره ۱۳۸ سازمان بین‌المللی کار برای مشاغل مختلف حداقل سنی را تعیین شده که اگر کودکی پایین‌تر از این سن مشغول به فعالیت در آن شغل باشد، آن کودک یک کودک کار در نظر گرفته می‌شود. این سنین عبارتند از ۱۸سال برای مشاغل پرخطر و ۱۳–۱۵ سال برای مشاغل سبکی که سلامت و امنیت کودک را تهدید نمی‌کنند و کودک را از تحصیل بازنمی‌دارند. البته این طیف سنی در ایران از دهه‌ ۹۰ به بعد روند کاهشی داشته است.

اگر میلیون‌ها بیننده مخاطب برنامه «مهمونی» باشند وباعث ایجاد سازمان‌های مردم نهاد برای آموزش کودکان کار شود، می‌توان گفت شخصیت «بچه» در کارش موفق بوده است

چون وابستگی‌های عاطفی این کودکان به‌خاطر عوامل محیطی و زمانی متفاوت با هم‌سالانشان فرق دارد، روابط جایگزین در درونی کردن ارزش‌ها و هنجارهای فرهنگی در زندگی‌شان موثر است. امّا نهادهای کمی برای آموزش رفتار درست در تربیت یا شکل‌گیری شخصیت کودکان کار شروع به فعالیت کرده‌اند. یکی از این نهادهای مهم اثرگذار، برنامه‌های سرگرم‌کننده و ابزارها و فناوری‌های در دسترس خانواده‌ها مثل تلویزیون یا پلتفرم‌های نمایش خانگی است که می‌تواند در کنار نقش سرگرم‌کنندگی خود به آموزش غیرمستقیم بپردازد.

نمره خوب پژمان جمشیدی در رفتار با بچه «مهمونی»

یکی از اولین برنامه‌هایی که به‌صورت مستقیم به مسئله چگونگی رفتار با کودکان کار پرداخته، برنامه‌ «مهمونی» است. مجموعه تلویزیونی عروسکی و گفت‌وگومحوری به نویسندگی، کارگردانی و مجری‌گری ایرج طهماسب که از نوروز ۱۴۰۱ در شبکه نمایش خانگی پخش می‌شود.

مثل سایر کارهایی که در کارنامه ایرج طهماسب وجود دارد، این مجموعه هم از شخصیت‌های عروسکی تشکیل شده که شخصیت «بچه» در آن به‌عنوان محبوب‌ترین کارکتر توسط ایرج طهماسب خلق و توسط مرضیه محبوب ساخته شده ‌است. پیمان فاطمی، عروسک‌گردانی و هوتن شکیبا، صداپیشگی این شخصیت را بر عهده دارند. کلاه حصیری، چشمان درشت و موهای فرفری مشکی رنگ و گاهی یک شاخه گل در دست مشخصه‌ ظاهری اوست. ایرج طهماسب او را به‌صورت علنی به مخاطب یک کودک کار بی‌ادب و بددهان نشان می‌دهد که روبه‌روی خانه ایرج طهماسب گل می‌فروشد.

اگر با پژوهشگران و کارشناسان حوزه روانشناسی کودک و نوجوان مشورت بیشتری می‌شد، شخصیت «بچه» در برنامه «مهمونی»، عمق بیشتری می‌داشت

اصرار بچه برای ماندن در خانه ایرج طهماسب، رُک‌گویی و علاقه به خوردن خوراکی‌هایی مثل ساندویچ ماکارونی که جز خاصیت سیرکنندگی فایده‌ دیگری ندارد و مورد علاقه‌ کودکان هم‌سن او هم نیست و هم‌چنین اصرار به خریدن گل به مهمانان، به طور ضمنی نمایش‌دهنده‌ ظاهر زندگی کودکان کار است. آقای طهماسب از قسمت اول تلاش می‌کند تا پرخاشگری بچه را با گفت‌وگو و حتی پرسش و پاسخ حل‌وفصل کند. او همچنین سعی می‌کند به شیوه‌ غیرمستقیم غرور بچه را حفظ و مشکلش را حل کند. اولین ارتباط رودرروی او به‌عنوان یک بزرگسال با بچه، جایی‌ است که او زانو زده و قد خود را هم‌اندازه بچه می‌کند تا فاصله‌ فیزیکی خود را با او کم کرده و مسیر گفت‌وگو را تسهیل کند.

در مورد این کارکتر عروسکی، با افرا عسگری، کارشناس ارشد بالینی که از او در رابطه با مهارت‌های حرکتی کودکان پژوهشی در قالب مقاله در نشریه علمی پژوهشی چاپ شده است، صحبت کرده‌ایم که می‌خوانیم.

به‌عنوان اولین سوال اگر محیط اجتماعی خشن و نگرانی‌های اقتصادی را توجیه‌کننده رفتار پرخاشجویانه کودکان کار بدانیم، رفتار آقای مجری در برنامه «مهمونی» و واکنش مهمانان که از آن‌ها طلب پول (معمولاً ۴۵۰هزار تومان) می‌کند؛ چقدر به رفتار مناسب در تعامل با کودکان کار در واقعیت نزدیک شده؟

به نظرم رفتار پژمان جمشیدی نزدیک‌ترین رفتاری بود که به طور معمول با بچه‌های این‌چنینی انجام می‌شود؛ این چنینی، منظورم مدل رفتار و تعاملی کودک است که به غلط الگوهای بازگشت روند این مدل را فقط به کودک کار نسبت داده‌اند. باید اضافه کنم این مدل بچه‌ها در خانواده‌های مرفه هم کم دیده نمی‌شوند. از این نظر نسبت دادن رفتارهای قلدرانه و گاها بی‌ادبانه امّا در قالبی بامزه فقط به کودکی به نام کار، دسته‌بندی سوگیرانه‌ای‌ست.

اگر مسئولیت جامعه برای آموزش و تربیت کودکان کار به سبب آن‌چه در آغاز بیان شد، افزایش یافته باشد این برنامه در اصلاح الگوهای رفتاری موفقیت‌آمیز بوده است؟ در قسمت دهم مهمان برنامه پژمان جمشیدی بیشتر از بقیه مهمان‌ها به درگیری با بچه نزدیک می‌شود طوری که بچه کتش را درمی‌آورد، آیا علم روان‌شناسی به دلیل پیشینه‌ تاریخی وجود کودکان کار، رفتاری تبیین کرده است که در موقعیت‌های این‌چنینی قابل ارجاع به آن باشد؟

در بهترین حالت اگر در مواجهه به این کودکان در دنیای واقعی، کمکِ اندکی به همذات‌پنداری، همدلی و درک آن‌ها شود، این می‌تواند گام موثری باشد.

نمره خوب پژمان جمشیدی در رفتار با بچه «مهمونی»

آگاهی و پذیرش کودکان کار، به‌عنوان یکی از اعضا در چرخه‌ کار به جدی گرفتن این قشر می‌انجامد، ما با نادیده گرفتن آن‌ها نمی‌توانیم حضورشان را حذف کنیم، امّا آیا پذیرفتن این کودکان به عادی‌سازی مسئله‌ غامض بهره‌کشی از کودکان نمی‌انجامد؟ رفتار کدامیک از مهمان‌ها در این قسمت‌های پخش شده به الگوی رفتاری مدنظر روان‌شناسان این حوزه نزدیک‌تر است؟

گمان می‌کنم یک مسئله‌ای در این برنامه هست که باید پذیرفته بشود که بعد بتوان به این سوال‌ها پاسخ داد. من آن مسئله را نپذیرفتم. مسئله این است که اصولا شخصیت‌های تلویزیونی چه واقعی چه عروسکی، بسیار مودب، خوب و اتو کشیده‌اند. شخصیت‌پردازی در یک طیف روشن اتفاق می‌افتد. آدم بدها هم کارهای بد می‌کنند. اما بقیه خوب و صاف و اتو کشیده‌اند. حالا یک شخصیت را معرفی می‌کنند که فحش می‌دهد. شخصیت‌پردازی این کودک در کنار دیگر کارکترها، ضعف دارد. باقی کارکترها بسیار اتوکشیده‌اند، مثل شخصیت قیمه خانم و کته . در کل تنوع شخصیت‌ها در طیف روشن است. او بچه‌ای‌ است که فحش می‌دهد و این دلیل محبوبیتش است. چون شاید قبل از این در هیچ برنامه‌ای هیچ بچه‌ای این‌طور معرفی نمی‌شده است. بچه‌ای که قلدری و باج‌گیری می‌کند، شده است نماینده‌ کودکان کار. در دنیای واقعی بچه‌ها هم بددهنی می‌کنند. من به‌واسطه کار مستقیم با آن‌ها مرتب با این مواجه هستم که بچه‌ها نسبت به هم مودب نیستند و گاهی حتی فحش‌های آن‌ها طوری است که نمی‌شود واکنش نشان داد. امکان بددهنی و قلدری در این نمایش فقط مختص بچه است که به‌واسطه‌ گل‌فروشی و کاسبی یاد گرفته است. نشان‌دادن این کودک با این عملکرد، فقط مختص این قشر نیست و این ضعف برنامه است.

به نظرم واکنش پژمان جمشیدی به شخصیت «بچه»، نزدیک‌ترین رفتاری بود که به طور معمول با بچه‌های این‌چنینی انجام می‌شود

کودکان در خانواده‌های متمول با والدین حواس‌جمع هم ممکن است دچار ناهنجاری‌های رفتاری بشوند. حرفم این است که این رفتار در دسته‌ فقط کودکان کار نیست. پرداخت به این مسئله با این کارکتر از این حیث دچار اشکال است. اگر قرار است این بچه نماینده‌ اقلیتی شمرده بشود، این مدل و این تعریف دچار ایراد است. اگر میلیون‌ها بیننده مخاطب این برنامه باشند و حاصل آن به‌وجود آمدن سازمان‌های مردم نهاد برای آموزش این کودکان باشد، به بن‌بست نخورده است. از این منظر که توجه ویژه‌ای به این قشر شده، اتفاقی میمون است و می‌شود ایرادات آن را نادیده گرفت.

شروع هر کار، فکرهای زیادی وجود الگوهای بازگشت روند دارد و پردازش فکر اولیه با چالش‌هایی روبرو است، اگر با فعالان این حوزه مشورت بیشتری می‌شد، شاید این کارکتر عمق بیشتری می‌داشت. از طرف دیگر به میان آمدن شخصیت‌های خاکستری و نه کاملا سفید و بدون ایراد هم اتفاق خوبی است. اما شاید بهتر بود که این رنگ بین همه‌ شخصیت‌ها پخش می‌شد و بار آن تنها بر دوش کودک کار نمی‌افتاد.

منظور از آموزش این است که افراد در جهت مصالح فردی و اجتماعی تربیت یابند، حس ارزشمند بودن به این کودکان ممکن است آن‌ها را دچار این تصور غلط بکند که ناگزیر به پذیرش وضع موجودند، گرچه تغییر شرایطی که گریبان‌گیر آن‌ها شده، به‌راحتی میسر نیست امّا ساده‌ترین راه برای قرار دادن آن‌ها در مسیر درست رشد، چقدر در توان و پتانسیل افراد جامعه است؟ در قسمت دوازدهم این مجموعه، علی نصیریان الگوهای بازگشت روند به بچه گل، بیلچه و خاک می‌دهد و از او می‌خواهد برای خودش گل پرورش بدهد. مسئله آموزش به نظر شما در این تعامل با فاصله دو نسل چقدر به کارایی مدنظر تعریف آموزش نزدیک می‌شود؟

مهم‌ترین بخش آموزش برای این کودکان، تحصیل است که اغلب از آن محرومند. آن‌ها امکان حضور در آموزش رسمی را ندارند، چون زمان کافی ندارند. تحصیل هم هزینه دارد و هم منجر به از دست دادن درآمد آن‌ها می‌شود. شیوه‌ آموزش برای آن‌ها به تناسب نیازهای‌شان متفاوت است.

پرسش این است که شخصیت «بچه»، در ادامه برنامه «مهمونی» چه تغییراتی خواهد کرد. آیا تا ابد همین رفتار را با مهمان ها خواهد داشت یا آموزش می یابد؟

همچنین این کودکان دختر و پسر، بیش از سایر کودکان در معرض آزارهای جنسی هستند؛ در سنین کم ازدواج می‌کنند و رفتار سالم جنسی را نمی‌دانند. با بارداری و فرزندآوری، بر مشکلات‌شان اضافه می‌شود. بنابراین مسئله آموزش این افراد بسیار جدی‌تر و ضروری‌تر از آموزش مهارتی برای درآمد بیشتر است.

آقای نصیریان به کودک، فرصت تجربه‌ رابطه‌ صمیمی می‌دهد اما آموزش گل کاشتن به چه منظور است؟ کار جدیدش را گسترش دهد؟ آیا برایش امکان‌پذیر است؟ اگر آموزش گل‌کاری را سمبلی از تلاش برای آموزش ببینیم، اتفاق الگوهای بازگشت روند خوبی رخ داده است. پرسش این است که برای این کودک، در طی زمان چه تغییراتی قرار است رخ دهد؟ آیا مرحله آموزشی وارد ادامه سریال می‌شود، ادامه پیدا می‌کند و این کودک تغییر خواهد کرد؟ یا تا ابد همین رفتار را با بقیه‌ مهمان‌ها ادامه خواهد داد؟ این‌ها پرسش‌هایی است که باید منتظر بمانیم تا پاسخ‌شان را دریابیم.

گزارش سه‌ماهه سامانه هوشمند نظارت و رسیدگی به شکایات/ توسعه سامانه به کسب‌وکار‌های فیزیکی

پس از رونمایی از سامانه هوشمند رسیدگی به شکایات و داوری جمعی برخط (CODR)، گزارش سه‌ماهه نشان‌دهنده عملکرد موفق این سامانه در حوزه کسب‌وکار‌های اینترنتی است و همزمان توسعه سامانه به کسب‌وکار‌های فیزیکی نیز به عنوان یکی از پروژه‌های منتخب وزارت صمت (پروژه نظارت و رسیدگی به تخلفات) توسط مدیرکل حوزه وزارتی به تمامی دفاتر ستادی و واحد‌های استانی ابلاغ شد.

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، طبق ماده ۹ برنامه جامع تجارت الکترونیکی مصوب ۱۳۸۴، وزارت بازرگانی مکلف بوده با همکاری وزارت دادگستری و قوه قضائیه نسبت به تدوین الگوی داوری در دعاوی تجارت الکترونیکی برای کاهش دعاوی حقوقی با اعمال حداقل استاندارد‌های حقوقی در عرصه تجارت الکترونیکی و همچنین تدوین الگوی قراردادی حل اختلاف برای دعاوی در الگو‌های بنگاه به بنگاه (B۲B) و بنگاه به مشتری (B۲C) به منظور ساده و شفاف‌سازی روند حل‌وفصل اختلاف اقدام نماید که این تکلیف قانونی بالاخره بعد از ۱۵ سال در دولت سیزدهم اجرایی و اسفندماه سال گذشته با حضور وزرای صمت، دادگستری، معاون پیشگیری از جرم قوه قضائیه، معاون حقوقی رئیس جمهور و رئیس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارفرمایی ایران رونمایی شد.

فرآیند سامانه جدید بدین صورت است که پس از احراز هویت مصرف‌کننده و ثبت و احراز اطلاعات معامله براساس استعلام سیستمی تراکنش پرداخت از بانک مرکزی، شکایت به کسب‌وکار طرف شکایت ارجاع شده و کسب‌وکار موظف است طی یک بازه زمانی محدود نسبت به پاسخگویی مناسب و رفع شکایت اقدام نماید. در صورت عدم پاسخگویی مناسب توسط کسب‌وکار، علاوه بر امکان ارجاع شکایت به مراجع رسیدگی‌کننده اداری شامل سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و اتحادیه صنفی، امکان درخواست داوری نیز وجود دارد. داوری ظرف حداکثر سه هفته توسط هیئت داوری متشکل از اعضای کمیسیون داوری کانون عالی کافرمایان صادر و در صورت صدور رأی به نفع مصرف‌کننده، کسب‌وکار موظف به اجرای رأی ظرف حداکثر یک هفته خواهد بود وگرنه طبق تعهدات کسب‌وکار، اینماد وی تعلیق خواهد شد. همچنین رأی داوری علاوه بر ضمانت اجرایی اداری، ضمانت اجرایی قضایی نیز خواهد داشت و پس از گذشت ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ در صورت عدم اجرا توسط کسب‌وکار، امکان اجرا از طریق قوه قضائیه هم وجود دارد.

در بازه زمانی سه‌ماهه از تاریخ رونمایی سامانه، علی‌رغم تعطیلات نوروز و فعال بودن سامانه قدیم تا ابتدای خردادماه، حدود ۵۰۰ شکایت در سامانه هوشمند نظارت و رسیدگی به شکایات ثبت شده که با توجه به سازوکار‌های خودکنترل طراحی‌شده، بیش از نیمی از شکایات در مرحله ابتدایی مذاکره بین مصرف‌کننده و کسب‌وکار در بستر سامانه مذکور حل شده و از باقیمانده شکایات برای حدود ۲۰ درصد درخواست داوری شده است. همچنین تاکنون بیش از ۱۰ رأی داوری در سامانه صادر شده و مابقی درخواست‌ها نیز در مراحل مختلف فرآیند صدور رأی می‌باشد که عمده مواردی که رأی به نفع مصرف‌کننده بوده نیز توسط کسب‌وکار‌ها اجرا و رضایت مصرف‌کننده جلب شده است.

با توجه به اینکه گزارش فوق‌الذکر نشان‌دهنده عملکرد موفق سامانه هوشمند نظارت و رسیدگی به شکایات می‌باشد، توسعه آن به کسب‌وکار‌های فیزیکی اعم از توزیع‌کنندگان و تولیدکنندگان به عنوان یکی از پروژه‌های منتخب وزارت صنعت، معدن و تجارت توسط مدیرکل حوزه وزارتی طی ابلاغیه مورخ شانزدهم خردادماه ۱۴۰۱ به تمامی دفاتر ستادی و واحد‌های استانی ابلاغ و تقسیم کار بین آن‌ها برای اجرای پروژه مشخص شده است. به این ترتیب به تدریج سامانه مذکور برای فروشگاه‌های زنجیره‌ای و بزرگ، واحد‌های صنفی منتخب و تولیدکنندگان نیز عملیاتی خواهد شد.

به این ترتیب مصرف‌کنندگان می‌توانند از ظرفیت سامانه هوشمند رسیدگی به شکایات و ثبت درخواست داوری در این سامانه، برای تسریع در به نتیجه رسیدن شکایات و احقاق حق خود به صورت کاملاً الکترونیکی و غیرحضوری از طریق پنجره واحد تجارت الکترونیکی (ecsw.ir) و صرفاً براساس اطلاعات تراکنش پرداخت به خوبی استفاده نمایند.