دوره معاملات قراردادهای آتی کالا

۲. شناخت کلی و نکات مهم در ورود به بازار بورس

دوره معاملات قراردادهای آتی کالا

مشاوره رایگان

برای دریافت مشاوره در مورد چگونگی عضویت در صندوق و شرایط سبد های مختلف کافیست عدد 2 را به سامانه زیر پیامک کنید.

• 02191004770
• [email protected]
• تهران، خیابان بهشتی، پلاک 436، طبقه 4، واحد 15

خانه / سرمایه گذاری و بورس / تفاوت قرارداد آتی و قرارداد اختیار معامله در چیست؟

تفاوت قرارداد آتی و قرارداد اختیار معامله در چیست؟

قراردادهای آتی و اختیار معامله ، هر دو نوعی اهرم برای سفته بازان ایجاد می کنند و به همین دلیل ابزارهای مشابهی به شمار می روند اما از نظر بعضی شرایط تفاوت هایی هم دارند. ما در این مطلب قصد داریم به بررسی تفاوت قرارداد آتی و قرارداد اختیار معامله بپردازیم.

تفاوت معاملات آتی با اختیار معامله

به طور کلی یکی از تفاوت های مهمی که بین این دو معامله وجود دارد، این است که در قراردادهای آتی زیان فی نفسه سفته باز در مقایسه با سود احتمالی آن بیشتر می باشد.

اما در قراردادهای اختیار معامله (OPTIONS) بدون توجه به مقدار کاهش قیمت دارایی پایه، ضرر خریدار ثابت است و این مبلغ برابر با مبلغ پرداختی برای خرید اختیار میباشد.

تفاوت بعدی بین قرارداد آتی و قرارداد اختیار معامله که بسیار هم بااهمیت است این است که در قرارداد آتی طرفین قرارداد تعهد دارند که قرارداد را اجرا نمایند اما در قرارداد اختیار معامله، تنها یک طرف قرارداد متعهد به انجام آن است و طرف دیگر دارای اختیار جهت اجرای قرارداد می باشد.

در ادامه به توضیح مختصری درباره هر یک از این قراردادها و همچنین تفاوت های آنها خواهیم پرداخت.

قرارداد اختیار معامله

اختیار معامله از جمله قرارداد هایی به شمار می رود که یک طرف قرارداد در یک بازه زمانی مشخص و در قیمتی معین متعهد به فروش دارایی پایه به طرف دیگر می باشد. در قرارداد اختیار معامله خریدار هیچگونه تعهد و الزامی در برابر اجرای قرارداد ندارد و در صورتی که او از اجرای قرارداد منصرف شود، تنها مبلغی را که در ازای این حق، پرداخت کرده را از دست می‌دهد اما فروشنده در صورت تمایل خریدار، به اجبار باید قرارداد را اجرا کند.

درباره قرارداد اختیار معامله اطلاعات بیشتری به دست آورید

برای درک بهتر اختیار معامله به مثال زیر توجه فرمایید:

در بازار سرمایه که معاملات اختیار معامله در بازار سکه استفاده میشود اینگونه می باشد که فروشنده در این معامله متعهد میشود تا تعداد و مقدار مشخصی سکه را با قیمت معین بفروشد و خریدار هم پس از اینکه شرایط فروشنده را پذیرفت اقدام به انعقاد قرارداد می نماید.

در هنگام عقد قرارداد خریدار مبلغی را به عنوان پیش پرداخت واریز می کند و زمانی که از انجام معامله منصرف شود این مبلغ به عنوان خسارت به طرف مقابل پرداخت می شود.

علاوه بر خریدار، فروشنده هم وظایفی دارد. فروشنده باید متعهد باشد که در تاریخ سررسید تعداد سکه های مذکور در قرارداد را به خریدار تحویل و انتقال دهد و اگر از انجام معامله استنکاف کند باید جریمه نکول از انجام معامله را پرداخت نماید که به همین دلیل همواره از فروشنده وجه تضمین معامله دریافت می شود.

توجه فرمایید که در بازار سرمایه نرخ نکول فروشنده از انجام معامله اختیار ۰.۱ ارزش معامله است.

قرارداد معامله آتی

معاملات آتی بسیار شبیه به معاملات اختیاری می باشند، طرفین قرارداد در معاملات آتی همانند معاملات اختیار معامله توافق می کنند تا در زمان مشخص موضوع مورد معامله را، با تعداد و قیمت معین معامله نمایند.

اما معامله آتی از نظر عملکردی با معاملات اختیاری متفاوت است به این صورت که در معاملات آتی برخلاف معاملات اختیاری که فقط فروشنده متعهد به انجام معامله بود در این نوع قرارداد طرفین قرارداد متعهد به انجام معامله می باشند.

توجه داشته باشید که در معامله آتی نرخ نکول و جریمه عدم انجام تعهد فقط برای یک طرفه قرارداد نیست و برای دو طرف قرارداد اجرا می شود همچنین در بازار سرمایه از دو طرف قرارداد وجه تضمین انجام معامله دریافت خواهد شد.

در مصوبه ابزار مالی قراردادهای آتی و مقررات مربوط به معاملات قرارداد آتی شورای عالی بورس ذکر شده است که:

« فروشنده براساس قرارداد آتی متعهد می‌شود در سررسید معین مقدار معینی از کالای مشخص را به قیمتی که الان تعیین می‌کنند بفروشد و در مقابل طرف دیگر قرارداد متعهد می‌شود آن کالا را با آن مشخصات خریداری کند و برای جلوگیری از دوره معاملات قراردادهای آتی کالا امتناع طرفین از انجام قرارداد، طرفین به صورت شرط ضمن عقد متعهد می‌شوند مبلغی را به عنوان وجه تضمین نزد کارگزار بورس یا اتاق پایاپای بگذارند و متعهد می‌شوند متناسب با تغییرات قیمت آتی وجه تضمین را تعدیل کنند و کارگزار بورس یا اتاق پایاپای از طرف آنان وکالت دارد متناسب با تغییرات، بخشی از وجه تضمین هر یک از طرفین را به عنوان اباحه تصرف در اختیار دیگری قرار دهد و او حق استفاده از آن را خواهد داشت تا در سررسید با هم تسویه کنند. هر یک از متعهد فروش یا متعهد خرید می‌توانند در مقابل مبلغی معین تعهد خود را به شخص ثالث واگذار کنند که وی جایگزین او در انجام تعهد خواهد بود »

از دیگر تفاوت های قراردادهای آتی با قراردادهای اختیاری این است که در معاملات آتی برخلاف قرارداد های اختیاری ریسک موجود در این قرارداد بر عهده دو طرف قرار داد می باشد به دلیل اینکه دو طرف معامله متعهد به انجام معامله در آینده هستند و در صورت استنکاف، باید خسارت طرف دیگر معامله را جبران کنند.

Compatible data.

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipis scing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua.

enim ad minim veniam quis nostrud exercita ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat.

• Pina & Associates Insurance
• Payment at Contingency
• Amount of Payment

Two Most-Cited Reason

Consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore dolore magna aliqua. enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex commodo consequat. duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate.

دوره معاملات قراردادهای آتی کالا

به گزارش کیوسک خبر به نقل از «کالاخبر»؛ براساس اطلاعیه مدیریت توسعه بازار مشتقه بورس کالای ایران، معاملات این سررسید جدید تا تاریخ ۲۴ فروردین ماه ۱۴۰۱ قابل معامله خواهد بود.

قراردادهای آتی در نخستین روز معاملاتی بدون حد نوسان قیمتی، با دوره پیش گشایش به مدت ٣٠ دقیقه در ابتدای جلسه معاملاتی آغاز و پس از انجام حراج تک قیمتی راس ساعت ۱۰:۳۰ با دوره عادی معاملاتی و اعمال حد نوسان قیمت روزانه ادامه می‌یابد.

قیمت پایه قرارداد آتی، همان قیمت کشف شده در حراج تک قیمتی خواهد بود که مبنای حد نوسان قیمت روزانه برای ادامه معاملات در حراج پیوسته قرار خواهد گرفت. بدیهی است در صورت انجام نشدن معامله در حراج تک قیمتی، قرارداد آتی متوقف و مجدداً همین فرآیند، روز کاری بعد تکرار خواهد شد.

مشخصات قراردادهای آتی واحدهای صندوق طلا

به گزارش «کالاخبر»دوره معاملات قراردادهای آتی کالا ؛ قراردادهای آتی واحدهای صندوق سرمایه گذاری طلا از روز شنبه ۱۲ تیر ماه امسال در بورس کالای ایران راه اندازی شد. دارایی پایه این قراردادها، واحدهای سرمایه گذاری صندوق سرمایه گذاری پشتوانه طلای لوتوس (طلا) اعلام شده و همچنین اندازه هر قرارداد نیز ۱۰۰۰ واحد سرمایه گذاری صندوق سرمایه گذاری طلا در نظر گرفته شده است.

حد نوسان قیمت روزانه این قراردادها حداکثر مثبت و منفی ۵ درصد با توجه به قیمت تسویه روزانه روز قبل و حداکثر حجم هر سفارش ۲۵ قرارداد خواهد بود. درخصوص سقف مجاز موقعیت های تعهدی باز و معاملات نیز باید گفت که سقف مجاز موقعیت های تعهدی باز مشتریان برای اشخاص حقیقی و حقوقی ۲۰۰ موقعیت در هر نماد معاملاتی و برای بازارگردانان ۴۰۰ موقعیت در هر نماد معاملاتی و قابل افزایش تا ۱۰ درصد موقعیت های تعهدی باز در آن نماد در بازار است. از سوی دیگر تعداد موقعیت های باز کل بازار در هر نماد معاملاتی حداکثر معادل یک هزارم سقف واحدهای معاملاتی قابل صدور صندوق سرمایه گذاری پشتوانه طلای لوتوس (طلا) اعلام شده است.

دوره آموزشی معامله گری بازار آتی

برگزاری دوره آموزشی معامله گری بازار آتی بصورت آکادمیک و ترمیک توسط مرکز آموزش عالی سهامیر در کشور ، دوره آموزشی معامله گری بازار آتی هم اکنون به صورت برگزاری کلاس های حضوری یا آنلاین در دسترس عموم عبلقه مندان به این حوزه است ، همچنین دوره آموزشی معامله گری بازار آتی برای متقاضیانی که خارج از استان تهران هستند بصورت فشرده ظرف مدت 7 روز برگزار میشود . در دسترس عموم علاقه مندان به این حوزه قرار گرفته است .

• sahamir_ac
• آگوست 20, 2020
• 134 دیدگاه ها
• [kkstarratings]

2 دهه تجربه

دپارتمان آموزش و توسعه علوم سرمایه گذاری

رشته های منعطف

پوشش بیش از 130 رشته تخصصی مالی

رتبه 1 آموزش حرفه ای

کسب رتبه برتر آموزش از موسسه PPQ

آموزش آکادمیک

برگزاری دوره های آموزش آکادمیک و ترمیک

فهرست مطالب

بازار آتی

آموزش آکادمیک

آموزش کوتاه مدت

آموزش خصوصی

آموزش عمومی

دوره آموزش جامع بازار آتی

آموزش انحصار EX

سطح دانشپذیران EX

استاندارد NOD

- دوره اموزش تخصصی بازار آتی :

اموزش بازار آتی : بازار آتی شبکه ای است جهت انجام معاملات استاندارد که در آن طبق توافق انجام شده نسبت به ایجاد یک معامله در آینده و در قالب یک قرارداد با قوانین مشخص اقدام میشود . در بازار بورس ایران و در حوزه اقتصاد ، بازار آتی به معنای خرید و فروش کالا با قیمت مشخص قبل از سررسید میباشد ، کالای مورد معامله در قرارداد آتی میبایست دارای استاندارد کمی و کیفی بوده و زمان و مکان مشخص مفاد آن انجام شود .

دوره اموزش معاملات بازار آتی (آینده) حاصل 30 سال تجربه و فعالیت مدیران و متخصصان سازمان سهامیر در بازار بورس ایران و سرمایه جهان میباشد، کلیه ی مباحث و سرفصل های اموزشی این دوره مطابق با استانداردهای جهانی و QT اروپا برنامه ریزی و تدوین شده بطوریکه دوره آموزش معاملات بازار آتی را میتوان بعنوان یکی از بهترین دوره های حرفه ای آموزشی برای افرادی که قصد فعالیت حرفه ای در بازار سرمایه را دارند دانست. کلیه متقاضیان و علاقه مندان به فعالیت در بازار اتی میتوانند از طریق همین سامانه بصورت اینترنتی نسبت به رزرو و ثبت نام کلاس های اموزشی بازار اتی اقدام نمایند.

کلیه متقاضیان و دانشپذیران بمنظور شرکت در دوره اموزشی بازار آتی میتوانند از طریق همین سامانه نسبت به ثبت نام و رزرو کلاس اقدام نمایند.

آموزش مقدماتی ورود به بازار بورس و نکات کاربردی

در این فرادرس سعی شده است تا مخاطب را با اصول اصلی و اولیه در بازار بورس آشنا کنیم و سپس به بررسی مفاهیم و نکات کاربردی و بسیار مهم برای یک سرمایه گذاری موفق، بپردازیم. حتما به این موضوع توجه داشته باشید که هرگز کل دارایی و سرمایه خود را وارد بازار سهام نکنید. شما با دنبال کردن این آموزش در نهایت می توانید وارد بازار بورس شده، کد بورسی دریافت کنید، عرضه اولیه بخرید و بفروشید و به تدریج وارد معاملات بزرگ تر بشوید.

آموزش مقدماتی ورود به بازار بورس و نکات کاربردی

امیررضا نیک خواه

کارشناسی مهندسی کامپیوتر - نرم‌افزار

ایشان گواهینامه فنی و حرفه‌ای اصفهان در رشته رایانه کار کامپیوتر (سال 82)، مهندسی مایکروسافت (مهندسی شبکه) در نمایندگی اصفهان (سال 2002)، گواهینامه ISO 29990: 2010 در زمینه تایید کیفیت محتوا و. را دارا هستند.

توضیحات تکمیلی

سرمایه گذاری در بازار بورس و سهام، به عنوان یکی از بهترین روش های حفظ سرمایه و افزایش آن در بلندمدت است. بنابراین برای ورود به این بازار و کسب سود مناسب، علاوه بر گذراندن دوره های آموزشی لازم، باید صبر، حوصله و دیدگاه بلندمدت برای کسب سود داشته باشید.

در این فرادرس سعی شده است تا مخاطب را با اصول اصلی و اولیه در بازار بورس آشنا کنیم و سپس به بررسی مفاهیم و نکات کاربردی و بسیار مهم برای یک سرمایه گذاری موفق، بپردازیم. حتما به این موضوع توجه داشته باشید که هرگز کل دارایی و سرمایه خود را وارد بازار سهام نکنید. شما با دنبال کردن این آموزش در نهایت می توانید وارد بازار بورس شده، کد بورسی دریافت کنید، عرضه اولیه بخرید و بفروشید و به تدریج وارد معاملات بزرگ تر بشوید.

فهرست سرفصل‌ها و رئوس مطالب مطرح شده در اين مجموعه آموزشی، در ادامه آمده است:

• درس یکم: مقدمات و آشنایی اولیه با بازار بورس و سهام
  • آشنایی با مفاهیم بازار اولیه، ثانویه، قیمت اسمی، پرتفو، سال مالی، انواع شاخص
  • آشنایی با مفاهیم شرکت های کارگزاری، انواع سود، تعدیل سود
  • آشنایی با مفاهیم نماد، بسته شدن نماد، بازگشایی نماد، انواع مجمع
  • آشنایی با مفاهیم سود تقسیمی، افزایش سرمایه و روش های آن، دامنه نوسان قیمت و مفاد مهم در قانون سهامداری
  • آشنایی با مفاهیم صف خرید و فروش، دلایل عرضه و تقاضا، نسبت P/E، صورت های مالی و تحلیل بنیادی
  • مروری بر سایت سازمان بورس و اوراق بهادار و معرفی بخش های مختلف آن
  • آشنایی با سامانه سجام
  • آشنایی با نودهای مختلف در سجام
  • ثبت نام در سامانه سجام و دریافت کد پیگیری
  • آشنایی با مفاهیم تحلیل تکنیکال، صندوق های سرمایه گذاری مشترک، بورس کالا و انواع قراردادهای آن
  • آشنایی با مفاهیم ضریب بتا، اهرم مالی، ارزش خالص دارایی ها، انواع اوراق بهادار (قرضه، استقراض و اجاره)
  • آشنایی با نکات مهم در زمینه سرمایه گذاری و نظریه مدرن سبد سهام
  • آشنایی با مفاهیم فروش استقراضی، حد سود و ضرر، انواع سهام خزانه، بورس انرژی، سهام ممتاز و ویژگی های آن
  • آشنایی با مفاهیم کارگزار ناظر، ارزش دفتری سهام، عملکرد شرکت و انجام معاملات در بورس
  • آشنایی با مفاهیم کف حمایتی و سقف مقاومتی، پذیره نویسی و تعهدات آن، افزایش سرمایه، به روش تجدید ارزیابی دارایی ها
  • آشنایی با عرضه اولیه سهام و چگونگی خرید آن
  • آشنایی با نظریه امواج الیوت
  • تحلیل و تفسیر نظریه امواج الیوت
  • الگو و درجه امواج الیوت
  • آشنایی با دنباله فیبوناچی و نسبت طلایی
  • ابزار فیبوناچی در تحلیل تکنیکال
  • بررسی سایر خصوصیات در ابزار فیبوناچی
  • ورود به سایت اصلی شرکت مدیریت فناوری بورس تهران و معرفی بخش های آن
  • ورود به سامانه کدال و معرفی بخش های آن
  • ورود به سایت کارگزاری، بررسی کارمزدها و معرفی بخش های آن

  مفید برای

  • بورس و بازار سهام

  آنچه در این آموزش خواهید دید:

  آموزش ویدئویی مورد تائید فرادرس

  فایل PDF یادداشت‌ های ارائه مدرس

  پیش نمایش‌ها

  

  ۱. مقدمات و آشنایی اولیه با بازار بورس و سهام

  

  ۲. شناخت کلی و نکات مهم در ورود به بازار بورس

  

  ۳. ورود به سایت های مربوط به سازمان بورس و ثبت نام در سجام

  

  ۴. آشنایی با اصطلاحات و انواع قرارداد و صندوق

  

  ۵. آشنایی با مفاهیم سرمایه گذاری، انواع بورس و عرضه اولیه

  

  ۶. مروری بر ابزارهای تحلیل تکنیکال

  

  ۷. آشنایی با سامانه کدال و کارگزاری ها

  آموزش‌های مرتبط با آموزش مقدماتی ورود به بازار بورس و نکات کاربردی

  آموزش فیلتر نویسی در بورس - ابزار شناسایی سهام پربازده - مقدماتی

  آموزش تحلیل تکنیکال معاملات Technical Analysis براساس نمودارهای شاخص و قیمت

  آموزش معاملات قراردادهای آتی سبد سهام

  آموزش درس بازار سرمایه و ابزار تامین مالی اسلامی

  راهنمای سفارش آموزش‌ها

  در مورد این آموزش یا نحوه تهیه آن سوالی دارید؟

  • با شماره تلفن واحد مخاطبین ۵۷۹۱۶۰۰۰ (پیش شماره ۰۲۱) تماس بگیرید. - تمام ساعات اداری
  • با ما مکاتبه ایمیلی داشته باشید (این لینک). - میانگین زمان پاسخ دهی: ۳۰ دقیقه

  اطلاعات تکمیلی

  نام آموزش	آموزش مقدماتی ورود به بازار بورس و نکات کاربردی
  ناشر	فرادرس
  شناسه اثر	۸-۱۲۴۵۲-۰۷۵۵۳۹ (ثبت شده در مرکز رسانه‌های دیجیتال وزارت ارشاد)
  کد آموزش	FVFN99042
  مدت زمان	۳ ساعت و ۲۸ دقیقه
  زبان	فارسی
  نوع آموزش	آموزش ویدئویی (نمایش آنلاین + دانلود)
  حجم دانلود	۳۸۳ مگابایت (کیفیت ویدئو HD با فشرده سازی انحصاری فرادرس)

  

  توضیحات بیشتر

  • ۱۰۰ درصد مبلغ پرداختی در حساب کاربری شما شارژ می‌شود.
  • و یا ۷۰ درصد مبلغ دوره معاملات قراردادهای آتی کالا پرداختی به حساب بانکی شما بازگشت داده می‌شود.

  آموزش‌های پیشنهادی برای شما

  آموزش درس بازار سرمایه و ابزار تامین مالی اسلامی

  آموزش تحلیل تکنیکال معاملات Technical Analysis براساس نمودارهای شاخص و قیمت

  آموزش فیلتر نویسی در بورس - ابزار شناسایی سهام پربازده - مقدماتی

  مجموعه آموزش اکسل

  آموزش معاملات قراردادهای آتی سبد سهام

  مجموعه آموزش بورس و تحلیل تکنیکال

  دیگر آموزش‌های این مدرس

  آموزش طراحی قالب سایت با فتوشاپ – طراحی رابط کاربری

  آموزش طراحی پوستر، پست و استوری با سایت و اپلیکیشن کانوا Canva

  آموزش نرم افزار کات مستر CutMaster برای برشکاری صفحات و پنل ها - کاربرد در برشکاری و نجاری

  آموزش کار با سیستم عامل اندروید Android

  نظرات

  امروز کامل دیدم این اموزش رو، به طور کلی بهش امتیاز 6 از ده رو میدم
  بنظرم اگر مفاهیم رو کاربردی تر مطرح میکردند و مثال بیشتری میزدند خیلی بهتر میشد
  چون در بیشتر مواقع اصطلاحات رو دوره معاملات قراردادهای آتی کالا فقط روخوانی میکنند و توضیح نمیدن تا شفاف بشه
  بیشتر حالت تئوری داره و خیلی کاربردی نیست و بیشتر ی سری تعاریف رو بیان میکنند.

  محتوا و مطالب همونطور که از اسم آموزش مشخصه ، مقدماتیه و خیلی هم عالیه
  اما نحوه‌ی بیان استاد ، خیلی با عجله است ؛ انگار که میخوان زودتر تموم بشه
  این نحوه‌ی بیان برای یک کلاس حدودا سه ساعته ، گوش و ذهن رو خسته میکنه

  مفاهم و تعاریف به صورت نامنظم و بدون ترتیب خاصی ارائه میشود، به طوری که حس میکنید فقط یکسری تعاریف در حال خوانده شدن است.

  سلام. آموزش ها در حد مقدماتی بسیار عالی بود. اما ای کاش که وقت بیشتری برای معرفی فضای سایت ها و استفاده از اون ها میذاشتید. اما در کل خوب بود.

  ابزار فیبوناچی در تحلیل تکنیکال | ابزارهای تحلیل تکنیکال | ارزش خالص دارایی ها | ارزش دفتری سهام | استقراض | افزایش سرمایه در بلندمدت | افزایش سرمایه و روش های آن | امواج الیوت | انجام معاملات در بورس | انواع اوراق بهادار | انواع سهام خزانه | انواع شاخص | دوره معاملات قراردادهای آتی کالا انواع قرارداد و صندوق | اهرم مالی | بازار بورس | بازار پایه | بازگشایی نماد | بسته شدن نماد | بورس انرژی | بورس کالا | پذیره نویسی | پرتفو | تحلیل بنیادی | تعدیل سود | ثبت نام در سامانه سجام | ثبت نام در سجام | دامنه نوسان قیمت | درجه امواج الیوت | دلایل عرضه و تقاضا | دنباله فیبوناچی | روش های حفظ سرمایه | سازمان بورس | سال مالی | سامانه سجام | سامانه کدال | سایت سازمان بورس و اوراق بهادار | سرمایه گذاری در بازار بورس | سرمایه گذاری در بازار بورس و سهام | سرمایه گذاری در بورس | سقف مقاومتی | سهام ممتاز | سود تقسیمی | شرکت های کارگزاری | صف خرید و فروش | صندوق های سرمایه گذاری مشترک | صورت های مالی | عرضه اولیه | قانون سهامداری | قرضه | قیمت اسمی | کارگزار ناظر | کد بورسی | کف حمایتی | مفاهیم تحلیل تکنیکال | مفاهیم ضریب بتا | مفاهیم فروش استقراضی | نسبت P/E | نسبت طلایی | نظریه امواج الیوت | نظریه دوره معاملات قراردادهای آتی کالا مدرن سبد سهام | نکات مهم در ورود به بازار بورس | نودهای مختلف در سجام

  بورس انرژی چیست؟ (معرفی و بررسی انواع بورس انرژی)

  

  همان طور که می‌دانیم بورس ایران از شاخه‌های مختلفی تشکیل می‌شود که می‌توان به بورس کالا ، فرابورس، بورس اوراق بهادار (مربوط به خرید و فروش سهام و سایر اوراق بهادار)، بورس آتی کالا و بورس انرژی اشاره کرد. با توجه به راه‌اندازی بورس انرژی و معاملات بازار بورس انرژی در آن و با توجه به رقابتی نمودن بازار بورس انرژی در ایران و خصوصی سازی گسترده در صنعت نفت، گاز، برق و…، آشنایی با مبانی اقتصادی بازار انرژی و آشنایی با ابزارهای مالی جدید ضرورتی انکار ناپذیر در جهت فعالیت بهتر در این بازارها محسوب می‌شود.

  در این مطلب با بورس انرژی و چگونگی فعالیت در آن بیشتر آشنا خواهید شد.

  معرفی بورس انرژی :

  شرکت بورس انرژی (سهامی عام) بر اساس قانون بازار اوراق بهادار ایران در سال ۱۳۸۴ مجلس شورای اسلامی تاسیس و در سال ۱۳۹۱ در اداره کل ثبت شرکت‌ها و موسسات غیرتجاری به ثبت رسید. فعالیت‌های عملیاتی بورس انرژی در زمینه انجام معاملات نقدی، قرارداد سلف موازی استاندارد، قراردادهای آتی و اختیار معامله و به منظور مرتفع سازی نیازهایی چون خرید و فروش منابع انرژی، تامین مالی برای تولیدکنندگان و تامین منابع انرژی برای توزیع کنندگان و مصرف کنندگان، از همان سال تصویب آغاز به فعالیت نمود. زمانی که صحبت از بورس انرژی است یعنی خبری از معاملات بورسی و فرابورسی شرکت‌هایی مانند مواد غذایی، سیمان، حمل و نقل، معدنی و فلزی و … نیست و معاملات فقط در حوزه انرژی اعم از نفت، گاز، برق و محصولات پتروشیمی و… انجام می‌پذیرد.

  

  عرضه کنندگان در بورس انرژی چه کسانی هستند و چه محصولاتی را عرضه می‌کنند؟

  بورس انرژی در حوزه معاملات برق، میعانات گازی، فرآورده‌های اصلی نفتی شامل نفت کوره، نفت گاز(گازوئیل)، گاز مایع، نفت سفید، بنزین اکتان ۹۰، سوخت هوایی، رافینت، نیتروژن مایع، قطران و بنزول، انواع حلال‌ها، نفتای سبک و سنگین، آیزوریسایکل، آیزوفید و محصولات پتروشیمی مانند متانول، برش سنگین و انواع گازها، پذیرش ۳۹ نیروگاه تولید نیروی برق و همچنین قراردادهای سلف موازی استاندارد برای تأمین مالی فعالان حوزه انرژی از جمله وزارت نفت، پالایشگاه ستاره نفت خلیج فارس، مپنا و سایر نیروگاه‌های خصوصی تولیدکننده برق، جریان تأمین مالی حوزه انرژی کشور را تسهیل کرده است.

  بورس انرژی، همان طور که از اسمش پیداست به طور اختصاصی فقط در حوزه انرژی در معاملات بورسی فعالیت می‌کند.

  انواع بازار بورس انرژی:

  بورس انرژی، دارای سه بازار فیزیکی، مشتقه و فرعی می‌باشد. هر کدام از این بازارها کارکرد منحصربه‌فرد خود را در ماموریت‌های بورس انرژی ایران دارد. به طور کلی بازار بورس انرژی ایران، راهی برای جذب نقدینگی و معاملات شفاف حوزه انرژی در ایران بوده و قطعا در سال‌های آینده، یکی از جذاب‌ترین بازارهای مالی کشور به حساب می‌آید که اکثر سرمایه‌گذاران تمایل به سرمایه‌گذاری در بورس انرژی را خواهند داشت.

  بازار فرعی بورس انرژی: مربوط به خرید و فروش کالاهای تک محموله‌ای است.

  بورس انرژی چه مزایایی نسبت به دیگر بورس ها دارد؟

  دریافت تضمینی کالای خریداری شده و تسویه روزانه به همراه شفافیت در سفارشات خرید و فروش ،کم شدن ریسک خرید و فروش حامل‌های انرژی، معاملات بر اساس استانداردهای شفاف، کم شدن برخی هزینه‌های سربار مثل هزینه‌های حمل و نقل.

  دلایل راه‌اندازی بورس انرژی :

  ایران به عنوان یکی از بزرگ‌ترین کشورهای تولیدکننده نفت و گاز و دارنده یکی از بزرگترین ذخایر و منابع هیدروکربوری جهان شناخته می‌شود. از سوی دیگر با توجه به رویکرد مطرح در سند چشم انداز ۱۴۰۴ در ارتقاء جایگاه جمهوری اسلامی ایران به کشور دوره معاملات قراردادهای آتی کالا دوره معاملات قراردادهای آتی کالا اول منطقه از لحاظ اقتصادی، سیاسی، علمی و … لزوم تاسیس بازاری متشکل جهت کشف قیمت و معامله نفت به عنوان یک کالای استراتژیک در منطقه بیش از گذشته احساس و همین موضوع زمینه‌ساز طرح قیمت‌گذاری نفت در داخل کشور شد. از آنجا که یکی از بهترین و شفاف‌ترین مکانیزم‌های قیمت‌گذاری محصولات، عرضه آن‌ها در بورس می‌باشد، در اوایل دهه ۸۰ ایده تاسیس بورسی برای انجام معاملات نفت طی فرآیندی مشترک میان وزارتخانه‌های نفت و اقتصاد شکل گرفت. در فاز نخست برای محقق شدن این ایده در اواخر بهمن ۱۳۸۶ مبادلات فرآورده‌های نفت و پتروشیمی در بازار سرمایه آغاز گردید. از سویی با وجود زیرساخت‌های موجود در صنعت برق کشور که آن را از کشورهای منطقه متمایز می‌سازد، همزمان با فعالیت‌ها در راستای شکل‌گیری بورس نفت، لزوم راه‌اندازی بورس برق در ادامه توسعه بازار برق کشور احساس شد. در خرداد ۸۷ شورای عالی بورس با تاسیس بورس برق موافقت می‌کند.

  در این بین تشکیل بازاری منسجم برای دربرگیری همه کالاهای از جنس انرژی و تشکیل بورسی جامع و واحد برای معاملات انواع حامل‌های انرژی پیشنهاد شد.

  اهداف بورس انرژی:

  1. تبیین، تحکیم و ارتقاء جایگاه و کارکردهای بورس انرژی برای ذینفعان
  2. بکارگیری رویه‌های موثر جهت حفظ سلامت بازار و صیانت از حقوق ذینفعان
  3. طراحی ابزارها و محصولات جدید با توجه به نیازهای ذینفعان و اقتضائات محیطی
  4. تجهیز بهینه منابع فیزیکی و توسعه مستمر سرمایه‌های انسانی
  5. ارزش آفرینی و تامین منافع سهام‌داران
  6. تعامل و همکاری موثر با نهادهای فعال در بازارهای مالی

  حال به انواع بازارهای برق موجود در بورس انرژی می‌پردازیم.

  بازار برق از حیث کالا:

  بازار انرژی:

  بازار معاملات خود توان مصرفی به بازار انرژی موسوم است. معاملات برق در بورس انرژی همان معاملات توان ظاهری برق محسوب می‌شود. گرچه قرار است در فازهای آینده بازار خدمات جانبی و انتقال نیز در این بورس صورت گیرد.

  بازار خدمات جانبی:

  همان بازار توان راکتیو و خدمات رزرو و ظرفیت و سایر خدماتی که برای حفظ توان ظاهری در شبکه مورد نیاز است.

  بازار انتقال:

  بازاريست که در آن خدمات انتقال انرژی الکتریکی مورد معامله قرار می‌گیرد.

  انواع بازارهای برق از حیث زمانی :

  ۱– بازار سلف:

  قرارداد سلف قراردادی است که در آن خریدار و فروشنده کالا برای زمان تحویل معین در آینده و مقدار مشخصی از کالا به قیمت توافقی به تفاهم می‌رسند. این نوع بازار قرار است در بورس انرژی ایران راه‌اندازی گردد.

  ۲– بازار روز بعد:

  در اغلب بازارهای برق برای تولید و مصرف در ساعات روز بعد برنامه ریزی می‌شود، این بازار در ایران به بازار روز فروش معروف است.

  ۳– بازار لحظه ای:

  با توجه به تغییرات سمت بار و سمت تولید ایجاد تعادل در بازه‌های زمانی کم‌تر از یک ساعت نیز الزامیست.

  در بورس انرژی در فاز اول قرار است که معاملات سلف برق تحت عنوان سلف موازی استاندارد صورت گیرد و معاملات برق از سه روز جلوتر به بعد امکان‌پذیر است و معاملات بازار روز بعد و بازار لحظه ای فعلا در بورس انرژی مورد معامله قرار نخواهد گرفت.

  مکانیسم قیمت‌گذاری در بورس‌های برق :

  هر بورس برقی مهم‌ترین بخش فرآیند کشف قیمت است.

  کارایی و شفافیت عملیات بورس به فرآیند کشف قیمت وابسته است.

  این فرآیند شامل دو بخش مهم است:

  • روش فروش (Bidding Methodology)
  • فلسفه قیمت گذاری (Pricing Philosophy)

  بخش اول یعنی Bidding Methodology به دو شکل انجام می‌شود:

  الف) Supply Side Bidding:

  در این روش، قیمت‌ها توسط عرضه کنندگان به بازار ارائه می‌شوند و بخش تقاضا، پیشنهاد قیمت نمی‌دهد. در این روش بر اساس سفارشات ارائه شده به بازار و با توجه به تقاطع منحنی تقاضا و عرضه کل، قیمت‌ها تعادلی در بازار به دست می‌آیند که به آن MCP می‌گویند؛ به حجم به دست آمده در این قیمت هم، حجم تعادلی بازار می‌گویند.

  ب) Double Side Bidding:

  در این روش مصرف کنندگان نیز اقدام به ارائه پیشنهاد قیمت همراه با حجم مورد تقاضا می‌دهند. در مورد فلسفه قیمت گذاری هم می‌توان قیمت گذاری برای عرضه کنندگان را به دو شکل زیر تعریف نمود:

  • قیمت گذاری مستقیم (یکنواخت): در این روش قیمت‌گذاری تمامی عرضه کنندگان، قیمت تلاقی عرضه و تقاضا را دریافت می‌کنند یا به عبارتی همه عرضه کنندگانی که قیمت پیشنهادی آن‌ها از قیمت تسویه کننده بازار یعنی MCP – uniform کم‌تر است، قیمت MCP – uniform را دریافت می‌کنند.
  • قیمت‌گذاری تبعیضی: در این روش به همه عرضه کنندگانی که قیمت شان از MCP – uniformm کم‌تر می‌باشد بر اساس قیمت پیشنهادی خودشان پرداخت می‌گردد؛ قیمت میانگین دریافتی عرضه کنندگان برابر MCP – pay as bid خواهد بود.

  سخن آخر :

  بورس انرژی ایران در مسیر توسعه و رشد خود در ابتدای راه قرار دارد و تا رسیدن به یک بازار کارا و تأثیرگذار در منطقه فاصله زیادی است؛ اما باید به این نکته توجه کرد که به برخی اهداف خود مانند راه‌اندازی بازار رینگ بین‌الملل مانند میعانات گازی و نفت خام در بورس انرژی تا حدودی رسیده و سعی در تکمیل این مسیر دارد. یکی دیگر از مواردی که بورس انرژی به خوبی طراحی و انجام داده است، توسعه و تعمیق بازار مصرف کنندگان بزرگ برق بالای ۵ مگاواتی در بورس انرژی ایران است.

  همین‌طور راه‌اندازی نخستین صندوق پروژه حوزه انرژی و راه‌اندازی بازار گواهی ظرفیت برق، موجب تسهیل تأمین مالی فعالان حوزه انرژی از طریق انتشار قرارداد سلف موازی استاندارد بوده که تا حدودی در این مسیر موفق عمل کرده است.

  اهداف بعدی این بورس راه‌اندازی بازار قراردادهای آتی نفت خام و راه‌اندازی بازار گواهی سپرده کالایی در زمینه متانول و فرآورده‌های نفتی و همچنین راه‌اندازی صندوق کالایی در این بورس خواهد بود.