نمودار های شمعی

نمودار شمعی Candlestick Chart
بیش از دویست سال است که ژاپنی ها نمودارهای شمعی را می شناسند، اما پس از گسترش بازارهای مالی، محبوبیت آن در نمودار های شمعی سراسر جهان افزایش یافت. در ابتدا ژاپنی ها نمودارهای شمعی را برای بررسی میزان تغییرات قیمت کالاها به ویژه برنج به کار می بردند.
هر معامله گری در زمان کوتاهی می تواند روش تحلیل و کاربرد این نوع نمودار را فراگیرد و چون تفسیرهای آن به آسانی در ذهن نقش می بندد، بررسی نمودارهای شمعی جذابیت بسیاری پیدا کرده است.
به مانند نمودارهای میله ای، بالاترین و پایین ترین قیمت به ترتیب در سر و ته هر شمع نشان داده می شود. هر نمودار شمعی دارای یک بدنه است که قیمت های باز و پایانی به وسیله ان مشخص می گردد ( رنگ بدنه ) در واقع هر شمع از دو بخش بدنه و سایه ساخته شده است.دامنه نوسانات قیمت برای هر دوره زمانی مشخص، به وسیله سایه ها قابل تشخیص است و بدنه شمع فاصله بین قیمت باز و پایانی را روشن می کند.
ژاپنی ها به بدنه اصلی “جیتای” و سایه بالا “اوواکاکه” و به سایه پایینی “شیتاکاگه” میگویند
اگر قیمت پایانی از قیمت باز کمتر باشد (شمع کاهشی)، بدنه شمع معمولا توپر یا سیاه نمایش داده می شود، اما اگر قیمت پایانی از قیمت باز بیشتر باشد ( شمع افزایشی)، بدنه شمع معمولاً سفید رنگ یا توخالی دیده می شود.
بدنه شمع نقش مهمی در برداشت معامله گران از وضعیت بازار دارد زیرا هرچه بدنه شمع نسبت به سایه ها بلندتر باشد، فشار خرید یا فروش را نشان میدهد، اندازه سایه و بدنه معیار مهمی برای تعیین انتظارات و قدرت یا ضعف بازار است.
به طور مثال اگر شمع بدنه بلند و توخالی و به طور نسبی سایه های کوتاه تری داشته باشد، بیانگر شدت تقاضای بازار است.
نمودار شمعی ژاپنی یا کندل استیک چیست؟
نمودار شمعی ژاپنی Candlestick یک نمودار قیمت است که در واقع در بازارهای مالی و تحلیلهای تکنیکال مورد استفاده قرار میگیرد. کندل استیک قیمتهای بالا، پائین و باز یا بسته بودن یک اوراق بهادار را در یک بازه زمانی نمایش می دهد. این نمودار معروفترین و پر کاربرد ترین نموداری است که در تحلیل های تکنیکال استفاده میشود و با توجه به شکلهای مختلفی که به خود میگیرد نامهای متفاوتی دارد که به آن شمعدان نیز گفته میشود. ما در آموزش پرایس اکشن به بررسی تمامی نمودارها می پردازیم.
در این مقاله در نظر داریم تاریخچه ای از کندل استیک،اجزاء تشکیل دهنده آن، کاربرد نمودار شمعی و تعدادی از الگوهای آن را مورد رررسی قرار دهیم.
تاریخچه ای کوتاه در مورد نمودارهای شمعی ژاپنی
Candlestick برای اولین بار در ژاپن برای فروشندگان برنج کاربرد داشت به طوری که آنها برای به دست آوردن قیمت های بازار و پیش بینی قیمت برنج نسبت به سالهای قبل در بازارهای جهانی از آن استفاده میکردند. Homma اولین تاجر ژاپنی بود که در قرن ۱۷ از این نمودار به عنوان یک ابزار ترسیمی استفاده کرد. ایدهها و نظریات هوما توسط تحلیلگران مورد استفاده قرار گرفت و پایه و اساس همان چیزی شد که امروزه به عنوان نمودار شمعی ژاپنی از آن استفاده میشود.
ارکان اساسی نمودار شمعی
- قیمت ابتدایی شروع کندل یا قیمت باز شدن(open)
- بیشترین قیمت معامله شده در یک کندل یا بالاترین قیمت(high)
- کمترین قیمت معامله شده در یک کندل یا پایین ترین قیمت(low)
- قیمت پایانی کندل یا قیمت بسته شدن(close)
اجزاء تشکیل دهنده کندل استیک
این نمودار به طور کلی از سه بخش تشکیل شده است، بدنه یا همان Real body که در این نمودار مثبت یا منفی بودن را نشان می دهد که مثبت یعنی زمانی که روند قیمت بازار افزایشی باشد و معمولا با رنگ سفید یا سبز نمایش داده میشود. در صورتی که روند قیمت بازارکاهشی باشد منفی تلقی شده و معمولا با رنگ قرمز یا مشکی مشخص میشود.
از دیگر اجزاء کندل استیک سایه بالایی هست که نشان دهنده فشار فروش و تقاضای پاسخ داده شده است و سایه پایینی که بیانگر فشار خرید و مانعی برای عرضه بیش از اندازه میباشد.
کاربرد نمودار شمعی ژاپنی در بورس
همه ی ما میدانیم که بورس بازار بسیار بزرگی است برای معاملات و خرید و فروش سهام که در ایران نیز محبوبیت بسیار زیادی بین مردم دارد. اکثریت مردم برای مشاهده قیمت ها و اطلاع از نوسانات بازار از جمله قیمت دلار در بورس از نمودار شمعی ژاپنی استفاده میکنند به این دلیل که کندل استیک به راحتی افزایش و کاهش قیمتها و باز و بسته بودن بازار را به نمایش میگذارد.
در کندل استیک هر کندل مربوط به یک ساعت است، یعنی باز، بسته، بالاترین و پایین ترین قیمتها در یک بازه زمانی در یک کندل قرار میگیرد. به این عملکرد تایم فریم یک ساعته نمودار گفته میشود. تایم فریم انواع مختلف دارد که مهمترین آنها غبارتند از :
تایم فریم روزانه،ماهیانه،هفتگی، تایم فریم چهار ساعته، یک ساعته، نیم ساعته، تایم فریم ۱۵ دقیقه ای، ۵دقیقه ای و…
چرا نمودار شمعی مورد توجه سرمایه گذاران است؟
دلیل محبوبیت کندل استیک ساختار بسیار ساده، صریح و شفاف آن و تشکیل الگوهای متفاوت برای پیشبینی بهتر قیمت در بازار است و به همین دلیل توجه سرمایه گذاران را در بورس به خود جلب کرده است.
البته باید متذکر شویم که برای استفاده از کندل استیک در بورس قوانین و شرایطی هم وجود دارد، یعنی اینکه افراد زمانی میتوانند از آن استفاده کنند که تغییرات قیمت سهم دارای روند باشد. معمولا از Candlestick در روند صعودی و نزولی استفاده میشود و الگوهای کندل استیک در قستهای حمایت و مقاومت سهم مورد توجه قرار میگیرد زیرا تعیین کننده روند بعدی بازار هستند.
انواع الگوهای Candlestick
در نمودار شمعی زاپنی الگوهای متنوعی وجود دارد، از جمله ابر تیره، تاسوکی رو به پایین، چکش معکوس، دارآویز، ستاره ثاقب، هارامی، دوجی، ماروبزو و خیلی موار دیگر که در ذیل در مورد تعدادی از آنها توضیحاتی خواهیم داد.
الگوی دوجی کندل استیک Doji Candlestick
در دوجی کندل استیک که از الگوهای شمع ژاپنی است قیمت باز و بسته شدن با یکدیگر برابر است یعنی زمانی که این الگو در کندل استیک شکل میگیرد در بازار تردید وجود دارد و قدرت خریدار و فروشنده با هم برابر است.
در واقع کندل استیک دوجی نشان دهنده ضعف در بازار هم از طرف خریدار و هم از طرف فروشنده است و چندین نوع داردکه عبارتند از : پای بلند، سنجاقک، صلیب، سنگ قبر و خنثی.
الگوی چکشی در Candlestick
در الگوهای چکشی در کندل استیک اندازه سایه معمولا دو یا سه برابر اندازه بدنه است و معمولا در پایان روند نزولی تشکیل می شود وخبر از پایان این روند می دهد. این الگو از دم بسیار بلند و یک بدنه که معمولا دم آن دو یا سه برابر بدنه است تشکیل شده و زمانی که این کندل استیک را داشته باشیم متوجه خواهیم شد که فروشندگان با عرضه فراوان خود قیمت یک سهم یا ارز دیجیتال را رو به پایین کشده اند وبرنده این رقابت شده اند.
الگوی مارابوزو در نمودار شمعی ژاپنی
این الگو فقط از بدنه تشکیل شده و فاقد سایه بالایی و پایینی می باشد که نشان دهنده فشار خرید وفشار فروش در بازار است. در صورتی که الگوی مارابوزو به رنگ سبز باشد نشان دهنده قدرت خرید در بازار است و روند بازار به شکل صعودی در آمده است و در صورتی که الگو به رنگ قرمز باشد یعنی فشار فروش زیاد و روند نزولی است.
الگوهای دوتایی در کندل استیک
- کندل پوشاننده: صعودی و نزولی
- کندل انبرک: بالایی و پایینی
در الگوی پوششی دو کندل استیک در خلاف جهت یکدیگر قرار میگیرند یعنی یک کندل استیک مثبت به رنگ سبز و کندل استیک دیگر منفی به رنگ قرمز دقیقا هم اندازه آن به وجود آمده و آن را پوشش داده است. این الگو در پایین ترین نقطه حمایتی تشکیل میشود.
الگوهای سه تایی در نمودار شمعی
جمع بندی
نمودارشمعی ژاپنی یک نمودار قیمت است که در بازارهای جهانی، بالا و پایین و یا باز و بسته بودن اوراق بهادار را نشان میدهد. این نمودار در قرن ۱۷ توسط تاجران ژاپنی برای به دست آوردن قیمت برنج مورد استفاده بوده است. اجزاء تشکیل دهنده آن بدنه، سایه بالایی و سایه پایینی میباشد. کندل استیک بسیار ساده و راحت بوده و برای عموم به سادگی قابل استفاده است و به همین دلیل محبوبیت بسیار زیادی برای سرمایه گذاران دارد. همچنین Candlestick الگوهای مختلفی دارد که در بالا به تعدادی از آنها اشاره کردیم.
معرفی پنج الگوی شمعی برتر
سنا نجفیان جمعه 28 شهریور 1399
نمودارهای شمعی اطلاعاتی در مورد بازگشت یا ادامه روند به شما میدهند. شمعها به دلیل تنوع رنگیشان، الگوهایی برای پیشبینی جهت قیمت هستند. این شمعها در قرن ۱۸م به دست تاجران برنج در ژاپن ایجاد شدند. کتابی که در سال ۲۰۰۸ منتشر شده، تعدادی از بهترینِ این الگوها نمودار های شمعی را معرفی کرده تا بهترین معامله را انجام دهید.
نمودارهای شمعی ابزاری فنی برای جمعآوری داده در بازههای زمانی متفاوت است. این نمودارها از نمودارهای میلهای معمولی که فقط بالا و پایین قیمت را نشان میدهند (OHLC)، یا خط و نقطههایی که قیمت بسته شدن را نشان میدهند مفیدتر است.
شمعها به دلیل تنوع رنگیشان، الگوهایی برای پیشبینی جهت قیمت هستند. این شمعها در قرن ۱۸م به دست تاجران برنج در ژاپن تولید شدند. در سال ۱۹۹۱، استیو نیسون (Steve Nison) الگوهای شمعی را در کتاب محبوب خود آورد: “نمودارهای شمعی به روش ژاپنی”.
بسیاری از تاجران از این نمودارها استفاده میکنند. این نمودارها نامهای متنوعی نیز دارند مانند پوشش ابر سیاه خرسی، ستارهی شبانگاهی و ۳ کلاغ سیاه. به علاوه، الگوهای تکمیلهای مانند دوجی و چکش در ردهی استراتژیهای کوتاه یا بلندمدت قرار میگیرند.
اعتماد به الگوهای شمعی
همهی این الگوها کارکرد مناسبی ندارند. محبوبیت زیاد آنها اعتماد به آنها را سخت کرده زیرا اکنون توسط الگوریتمهای صندوقهای سرمایه گذاری ساخته میشوند. این صندوقها بر اجرای سرعت نور (Lightning-speed) پایهگذاری شده اند تا با خردهسرمایهگذاران و مدیران سنتی که تحلیل استراتژیهای فنی عامهپسند را اجرا میکنند، مقابله کنند.
به عبارت دیگر، این صندوقها از نرمافزارهایی برای شناسایی مشترکانی که از وضعیتهای خرسی و گاوی سود بسیار کسب میکنند، استفاده میکنند. در عین حال، الگوهای قابل اعتماد هم نمودار های شمعی وجود دارند و به شما فرصتهای سرمایه گذاری کوتاه یا بلندمدت را نشان میدهند.
در این مقاله پنج الگوی شمعی را معرفی میکنیم که کارآمد بودهاند. هر کدام در بازهی قیمتی خود، قیمتهای بالا و پایین را پیشبینی میکنند. آنها به دو روش نسبت به زمان حساسند: اول، آنها فقط در محدودهی زمانی نمودار، یعنی کمتر از یک روز، روزانه، هفتگی یا ماهانه عمل میکنند. دوم، توانایی آنها پس از ۳ تا ۵ شمع، کاهش مییابد.
پنج الگوی شمعی برتر
این تحلیل بر پایهی کار توماس بولکوفسکی (Thomas Bulkowski) انجام شده است. او در سال ۲۰۰۸ در کتاب “دایرهالمعارف نمودارهای شمعی” این الگوها را ردهبندی کرد. او برای الگوها، دو نتیجه در نظر گرفت: بازگشت و ادامه. الگوهای بازگشت شمعی یک تغییر بزرگ در جهت قیمت را هشدار میدهند و الگوهای ادامه، امتداد روند فعلی را پیشبینی میکنند.
تقاطع سه خط (three line strike)
تقاطع سه خط گاوی الگوی بازگشتی است که سه شمع سیاه را در روند نزولی نشان میدهد. هر شمع قیمت پایینِ پایینتری دارد و در قیمت پایین خود بسته میشود. شمع چهارم پایینتر از همهی آنها بازگشایی میشود ولی دچار بازگشت شده و بالای شمع اول، بسته میشود. بولکوفسکی میگوید این بازگشت، قیمتهای بالاتر را با دقت ۸۴% پیشبینی میکند.
دو شکاف سیاه (two black gapping)
دو فاصله سیاه خرسی یک الگوی ادامه است که پس از یک افزایش قیمت در روند صعودی اتفاق میافتد. در این الگو پس از یک فاصله از شمع اول، دو شمع سیاه قرار میگیرند و پایینترین قیمتِ پایین ایجاد میشود. این الگو میگوید کاهش قیمت حتی از این بیشتر هم میشود و یک روند نزولی بزرگمقیاس تولید میشود. بولکوفسکی میگوید این الگو، قیمتهای پایین را با دقت ۶۸% پیشبینی میکند.
سه کلاغ سیاه (three black crows)
این الگو، آغاز بازگشت قیمت را در جایی نزدیک به قیمت بالایِ یک روند صعودی، پیشبینی میکند. این میلههای سیاه پایینترین کف را نشان میدهند و در قیمت پایینِ شمعها بسته میشوند. الگوی ۳ کلاغ کاهش را تا پایینترین قیمت کف پیشبینی میکند و احتمال یک روند نزولی بزرگمقیاس را نشان میدهد. خرسیترین حالت در قیمت بالای جدید (نقطهی A در نمودار) اتفاق میافتد. در این نقطه خریداران به دام میافتند. بولکوفسکی میگوید این الگو قیمتهای پایین را با دقت ۷۸% پیشبینی میکند.
ستاره عصرگاهی (Evening Star)
ستارهی عصرگاهی خرسی، با یک شمع سفید بلند که در روند رو به بالا قرار دارد شروع میشود و یک قیمت بالا را میسازد. پس از یک فاصله، شمع بعدی، بالاتر قرار میگیرد ولی به دلیل نبود خریداران معتبر، شمع خیلی کوتاه میشود. پس از یک فاصله شمع سوم قرار میگیرد و الگو کامل میشود. این الگو کاهش را تا پایینترین قیمت پایین ادامه میدهد و یک روند نزولی بزرگمقیاس را پیشبینی میکند. بولکوفسکی میگوید این الگو قیمتهای پایین را با دقت ۷۲% پیشبینی میکند.
بچه رهاشده (Abandoned Baby)
الگوی بچهی رهاشده یک الگوی بازگشت است که با یک سری شمع سیاه، پایینترین قیمت در روند رو به پایین را نشان میدهد. پس از یک فاصله از شمع اول، یک دوجی کوتاه در یک روند نزولی تولید میشود که قیمت بازگشایی و بسته شدنش یکسان است. پس از یک فاصله، شمع سوم در روند صعودی قرار میگیرد و الگو کامل میشود. این الگو روند صعودی را پیشبینی میکند. بولکوفسکی میگوید این الگو قیمتهای بالا را با دقت ۷۰% پیشبینی میکند.
سخن پایانی
الگوهای شمعی توجه خریداران و فروشندگان را به خود جلب میکند ولی بسیاری از نشانههای بازگشت و ادامه، در فضای الکترونیک مدرن، کارساز نیستند. خوشبختانه، بولکوفسکی، دقتهای نامعمول را برای تعداد کمی از این الگوها نشان میدهد.
برای استفاده از اطلاعاتی که با نگاه کردن به نمودارهای شمعی به دست میآیند، به یک دلال بورس نیاز دارید. اینوستوپدیا (Investopedia) تعدادی از بهترین دلالهای آنلاین را در اختیار شما گذاشته و با آن میتوانید بهترین دلال را پیدا کنید.
تحلیل تکنیکال در بازار سهام؛ نمودار شمعی و تایم فریم زمانی
تحلیلگران اهمیت بسیار زیادی برای نقطه ابتدایی و پایانی قائل هستند. زیرا این دو نقطه نماد هیجان انگیزترین زمان های یک روز کاری هستند. به قول یک ضرب المثل ژاپنی ” اولین ساعت صبح، سکان تمام روز است.” بنابراین می توان گفت که قیمت ابتدایی، سکان و راهنمای تمام دوره های معاملاتی است. قیمت ابتدایی، نخستین راهنما برای تعیین جهت روز است.
در مطلب جلسه قبل، در مورد انواع نمودارهای قیمت صحبت کردیم. همان طور که گفته شد مهمترین نوع نمودار جهت تحلیل قیمت های سهام و تحلیل تکنیکال، نمودارهای شمعی است. این نوع نمودار که اولین بار توسط ژاپنی ها مورد استفاده قرار گرفت، مهم ترین نوع نمودار جهت تحلیل قیمت های سهام و تحلیل تکنیکال می باشد. برای ژاپنی ها، مهم ترین قسمت یک شمع، بدنه اصلی است. سایه ها به عنوان یک فاکتور در نوسانات قیمت لحاظ می شوند. اگر بدنه اصلی شمع کوچک باشد، بیانگر این است که جنگ شدیدی بین خریدار و فروشنده ( عرضه و تقاضا) در جریان است.
به این گونه شمع ها فرفره گفته می شود. این نوع شمع ها در روندها ماهیتی خنثی و بی اثر دارند ولی در بخشی از الگوهای رفتاری قیمت اهمیت به سزایی دارند که بعدها به آن اشاره خواهد شد. رنگ فرفره ها زیاد مهم نمودار های شمعی نیست و همچنین اندازه سایه ها نیز اهمیت چندانی ندارند.
برای شکل گیری یک فرفره کافی است که بدنه اصلی آن کوچک باشد. در صورتی که این بدنه کوچک هم وجود نداشته باشد به این نوع شمع، دوجی می گویند. یک دوجی هنگامی که قیمت ابتدایی و انتهایی در یک دوره زمانی با هم برابر باشند شکل می گیرد. در شمع های دوجی نیز طول سایه می تواند اندازه های متفاوتی داشته باشد. اهمیت شمع دوجی بسیار زیاد است، بدین صورت که بعدها به صورت مفصل راجب این نوع شمع ها بحث خواهد شد.
تحلیلگران اهمیت بسیار زیادی برای نقطه ابتدایی و پایانی قائل هستند. زیرا این دو نقطه نماد هیجان انگیزترین زمان های یک روز کاری هستند. به قول یک ضرب المثل ژاپنی ” اولین ساعت صبح، سکان تمام روز است.” بنابراین می توان گفت که قیمت ابتدایی، سکان و راهنمای تمام دوره های معاملاتی است. قیمت ابتدایی، نخستین راهنما برای تعیین جهت روز است.
قیمت محوری دیگر، قیمت پایانی است. برای بسیاری از تحلیل گران قیمت پایانی محوری و اساسی است. بدین جهات که آن ها برای تائید اعتبار الگو تا دریافت قیمت پایانی منتظر می مانند.
چارچوب زمانی یا TIME FRAME
چارچوب زمانی یعنی مدت زمانی که طول می کشد تا یک کندل استیک تشکیل شود. این چارچوب های زمانی عبارتند از ۵ MIN، ۱۰ MIN، ۱۵ نمودار های شمعی MIN، ، ۳۰ MIN، ۱ HR، ۴ HR، DAILY، WEEKLY، MONTHLY. در بازار ایران از تمامی تایم فریم ها می توان جهت معامله گری استفاده کرد ولی از آن جا که در بازار ایران در مقایسه با بازار فارکس میزان نقدشوندگی کم است، پیشنهاد می شود از تایم فریم روزانه استفاده کرد. از تایم فریم هفتگی هم می توان جهت پیش بینی افق آینده استفاده کرد. تایم فریم هفتگی تنها جهت تائیدیه گرفتن از تحلیل روزانه کابرد دارد.
نحوه خواندن نمودار شمعی (Candlestick)
آیا با نحوه خواندن نمودار شمعی آشنایی دارید؟ آیا میدانید هر کدام از آنها نمایانگر چیست و چگونه تشکیل میشود؟ برای پاسخ به این سوالات در این مقاله با ما همراه باشید.
فهرست عناوین
کندل استیک Candlestick چیست؟
کندل استیک به معنی شمعدان است. در بازارهای مالی، کندل استیک یک نوع نمودار قیمت است که توسط آن میتوان بالاترین قیمت، پایینترین قیمت، قیمت باز شدن و بسته شدن یک سهم یا ارز دیجیتال را در یک دوره زمانی مشخص نمایش داد.
دوره زمانی (Timeframe) چیست؟
دوره زمانی مدت زمانی است که میخواهیم تغییرات قیمت مورد نظر را بررسی کنیم. در پلتفرمهای مختلف این دوره زمانی جهت نمایش نمودار شمعی قابل انتخاب است. در ذیل به طور مثال دو پلتفرم داخلی و خارجی را نمایش میدهیم.
انتخاب دوره زمانی در پلتفرم معاملاتی ایرانی
انتخاب دوره زمانی در پلتفرم معاملاتی خارجی
بدین ترتیب با انتخاب تایم فریمهای مختلف نمودارهای شمعی براساس دوره زمانی انتخاب شده نمایش داده میشود.
اجزای نمودار شمعی
نمودار شمعی شامل دو بخش بدنه اصلی و سایه میباشد. بدنه اصلی نمایانگر قیمت آغاز و پایان معامله در طول یک دوره زمانی است. بخش میلهای اصطلاحا سایه شمع نامیده میشود. دامنه نوسانات سهم یا ارز در طول دوره زمانی توسط بدنه اصلی شمع و سایهها نمایش داده میشود. به نسبت اینکه قیمت ارز دیجیتال مورد نظر در ابتدای دوره زمانی چه قیمتی بوده و چه تغییراتی داشته است نمودار شمعی به صورت لحظهای ایجاد شده و به تدریج تکمیل میگردد.
نوسان مثبت
اگر قیمت بسته شدن شمع بالاتر از قیمت باز شدن آن باشد، به عبارتی با افزایش قیمت روبرو شده و شمع سبزرنگ، تو خالی یا سفید است.
نوسان منفی
اگر قیمت بسته شدن شمع پایینتر از قیمت باز شدن آن باشد، به عبارتی با کاهش قیمت روبرو شده و شمع قرمزرنگ، تو پر یا مشکی است.